İslami Finans Ekosistemini Yakından Tanıyoruz

2019 yılında küresel faizsiz finans sisteminin büyüklüğü, 2018 yılına kıyasla %11,4 oranında büyüme göstermiş olup tahminen 2,44 trilyon dolara ulaşmıştır.

Dergi 09.02.2021, 01:40 12.04.2021, 12:34
İslami Finans Ekosistemini Yakından Tanıyoruz

2019 yılında küresel faizsiz finans sisteminin büyüklüğü, 2018 yılına kıyasla %11,4 oranında büyüme göstermiş olup tahminen 2,44 trilyon dolara ulaşmıştır.

Değerli Okuyucularımız,

2019 yılı sonu itibariyle 2,4 trilyon Amerikan dolarına ulaşan İslami finans ekosistemini bu bölümle sizlere yakından tanıtmak istiyoruz. Öncelikli olarak İslam Kalkınma Bankası Grubu ve Uluslararası İslami Finans Otoritelerini sizlere özet bir şekilde takdim edip bir sonraki sayılarda sizlere bu kurumların yöneticileri ile yapacağımız röportajlar ile kapsamlı dosyalar hazırlamayı hedefliyoruz. Keyifli okumalar dileriz…

İslam Kalkınma Bankası’nın (IDB) Kuruluş Amacı Ve Faalı̇yet Alanları

Kuruluş Tarihi ve Yeri: 1975/Cidde

Kurucuları: İslam İşbirliği Teşkilatı’na (İİT) üye 22 ülke. IDB’nin kurulduğu 1975 yılında Suudi Arabistan yüzde 25’lik pay ile IDB’nin en büyük ortağı iken onu yüzde 12,4 ile Kuveyt ve yüzde 10 ile Libya izlemektedir. Türkiye yüzde 7,9 pay ile altıncı büyük kurucu ortaktır.

Üyeleri: Üye ülke sayısı zamanla artarak 57 olmuştur. Üyelik için İslam İşbirliği Teşkilatı’na üye olmak zorunludur. Merkezi Cidde olmakla beraber Kazakistan, Malezya, Fas ,Senegal, Türkiye ve Endonezya’da bölge ofisleri vardır.

Amacı: İlk uluslararası İslami banka olarak kabul edilen IDB ellerinde sermaye fazlalıkları olan İslam ülkelerinin bu fazlalıklara ihtiyaç duyan İslam ülkelerinin sosyal ve ekonomik kalkınmasında veya ortak proje işbirliğinde İslam hukuku ilkeleriyle uyumlu olacak şekilde kullanmasını kendine amaç edinmiştir.

IDB’ye bağlı alt kuruluşlar

IDB, amaçlarına ulaşmak ve görevlerini yerine getirebilmek için bağlı alt kuruluşlar kurmuştur. Bunlar şu şekildedir:

İslami Araştırmalar ve Eğitim Enstitüsü (IRTI, 1981)

Yatırım ve İhracat Kredileri Sigortası için İslam İşbirliği Örgütü (ICIEC, 1994)

Özel Sektörün Gelişmesini için İşbirliği Örgütü (ICD, 1999)

Uluslararası İslam Ticareti için Finansal İşbirliği Örgütü (ITFC, 2005)

Kalkınma için İslami Dayanışma Fonu (ISFD, 2007)

İslamı̇ Fı̇nansal Kuruluşlar Muhasebe Ve Denetı̇m Kurumu (AAOIFI)

Kuruluş Tarihi ve Yeri: 1991/Bahreyn

Amacı: İslami finans alanında muhasebe, denetim, etik, yönetim ve Şer’i konularda standartlar hazırlamak, ürün ve uygulamalarda bütünlük ve benzerlikler sağlayarak, uyumsuzlukları ve çelişkileri gidermek.

Kurucular: IDB, Dar al-Mal al-Islami(Bahreyn), Al-Rajhi Banking and Investment Corporation, Bukhary Capital (Malezya), Kuwait Finance House ve Dallah Albaraka Group

Standartlar: Muhasebe, denetim, etik, yönetim ve Şer’i konularda standartlar.

Sertifikalar: İslami Muhasebe ve Müşavirlik Sertifikası (CIPA – Certified Islamic Public Accountant)

Fıkhi Danışmanlık ve Denetçilik / Murakıplık Sertifikası (CSAA – Certified Shari’a Adviser and Auditor) olmak üzere iki önemli sertifika programı ilgi görmektedir.

TKBB ve AAOIFI, Türkiye’de ve dünyada İslami finans alanındaki farkındalık ve tanıtımı artırmak için 3 Ocak 2020’de mutabakat anlaşması imzalamıştır. Anlaşmaya göre iki kuruluş, bilgi alışverişi ve Türkiye ile diğer ülkelerde AAOIFI standartlarıyla ilgili ortak kapasite geliştirme programları yürütmeyi hedeflemektedir.

İslamı̇ Bankacılık Ve Fı̇nansal Kurumlar Genel Konseyı̇ (CIBAFI)

Kuruluş Tarihi ve Yeri: 2001/Bahreyn

Kurucular: İslam Kalkınma Bankası (IDB) ve bir dizi önde gelen İslami finans kurumu tarafından kurulmuştur.

Üyeler: Dünya çapında 34’ten fazla ülkeden 130’dan fazla üyeye sahiptir.

Amaçları: İslami finans alanında araştırmalar ve yayınlar yapmak, düzenli bir şekilde organize edilen eğitim ve seminerler ile İslami finans kurumlarının üst düzey yöneticileri, danışma kurulları, ürün geliştirme yöneticileri ve diğer personeline faydalı programlar sunmak.

CIBAFI’de Türkiye’yi temsilen TKBB ve Albaraka Katılım Bankası’nın üyeleri bulunmaktadır.

İslamı̇ Uluslararası Derecelendı̇rme Ajansı (IIRA)

Kuruluş Tarihi ve Yeri: 2005/Bahreyn

Kurucular: İslam Kalkınma Bankası (IDB) ortakları arasında İslam Kalkınma Bankası ve İslam İş birliği Teşkilatı’na üye ülkelerde faaliyet gösteren finansal kuruluşlar bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye’den Kuveyt Türk Katılım Bankası da ortakları arasında yer almaktadır.

Fonksiyon: IIRA kuruluşları, yatırımları, ürünleri ve kredi risklerini İslam hukukuna uyumlu değerlendirerek ulusal ve uluslararası piyasalara raporlayarak İslami finans piyasasının gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Metodoloji ve analitik süreçleri uluslararası uygulamalarla uyumlu, bağımsız ve şeffaf bir derecelendirme kuruluşudur. BDDK, Bahreyn ve Ürdün merkez bankaları tarafından tanınmaktadır.

IIRA Derecelendı̇rme Hı̇zmetlerı̇

Kuruluş Tarihi ve Yeri: IIRA, her ihraç ve ihraççı türü için derecelendirme sunmaktadır.

  • Devlet Derecelendirmesi
  • İhraççı Derecelendirmesi
  • Sukuk Derecelendirmesi
  • Tekâfül Finans Gücü ve Güven Derecelendirmesi
  • Katılım Bankaları Kredi ve Güven Derecelendirmesi
  • Şeri Kalite Derecelendirmesi (SQR)
  • Yönetim Derecelendirmesi
  • Vakıf Değerlendirmesi (Geliştiriliyor)
  • Kolektif Yatırım Fonları (CIS) Derecelendirmesi Finansal Veri Portalı (abonelik ile ulaşılabilir) Derecelendirmesi ve Eğitim Atölyeleri

İslamı̇ Fı̇nansal Hı̇zmetler Kurumu (IFSB)

Kuruluş Tarihi ve Yeri: 2002/Malezya

Kurucular: IDB, IMF, Malezya ve Bahreyn Merkez Bankaları

Üyeler: 79 düzenleyici ve denetleyici kurum, 9 uluslararası kamu kurumu, 99 finans kuruluşları olmak üzere 57 ülkeden toplam187 üyesi bulunmaktadır.

Amacı: İslami finans sektörünün istikrarını ve gelişmesini desteklemek amacıyla uluslararası standart ve ilkeler geliştirmeyi amaç edinen uluslararası bir örgüttür. Bugüne kadar 32 standart yayınlamıştır.

Türkiye’den Albaraka Türk, BDDK, BİST, SPK, TCMB, Kuveyt Türk, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Finans, Ziraat Katılım ve TSPB bu kurumun üyesidir.

Uluslararası İslamı̇ Fı̇nansal Pı̇yasa (IIFM)

Kuruluş Tarihi ve Yeri: 2002/Bahreyn

Kurucular: Bahreyn Merkez Bankası’nın öncülüğünde ve IDB, Endonezya, Malezya, Sudan Merkez Bankası, Labuan Finansal Hizmetler Birimi ve Brunei Sultanlığı Para Merkezi’nin ortak desteği ile kurulmuştur.

Üyeler: 63 üye kuruluş

Amacı: İslami sermaye ve para piyasalarında belgelemelerin ve ilgili işlemlerin standartlaştırılması. Bugüne kadar 12 standart yayınlamıştır.

Tükiye’den Ziraat Katılım, BİST, Türkiye İş Bankası, Kuveyt Türk üyeleri arasındadır. İlgili kurumun Danışma Kurulu’nda Türkiye’yi temsilen TKBB Merkezi Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hasan Hacak yer almaktadır.

Yayınlanan IFSB Standartları

  • Risk Yönetimi (IFSB-1)
  • Sermaye Yeterliliği (IFSB-2)
  • Kurumsal Yönetişim (IFSB-3)
  • Şeffaflık ve Piyasa Disiplini (IFSB-4)
  • Denetimsel İnceleme Süreci (IFSB-5)
  • Kolektif Yatırım Fonları için Yönetim (IFSB-6)
  • Sermaye Yeterliliğinde Özel Konular (IFSB-7)
  • İslami Sigorta Yönetimi (Tekâfül) Operasyonları (IFSB-8)
  • İslami Finans Hizmetleri Sunan Kurumlar için İş Ahlakı (IIFS) (IFSB-9)
  • Şeriat Yönetim Sistemi (IFSB-10)
  • Tekâfül (İslami Sigorta) İşlemleri için Ödeme Gücü Gereklilikleri (IFSB-11)
  • Likidite Risk Yönetimi (IFSB-12)
  • Stres Testi (IFSB-13)
  • Tekâfül (İslami Sigorta) İşlemleri için Risk Yönetimi (IFSB-14)
  • Sermaye Yeterliliği Revize (IFSB-15)
  • Denetimsel İnceleme Süreci Revize (IFSB-16)
  • İslami Finans Düzenlemeleri için Temel Prensipler (IFSB-17)
  • Retekâfül (İslami Mükerrer Sigorta) (IFSB-18)
  • Şeriat Uyumlu Finansal Araçların Derecelendirmesinin Tanınması (GN-1)
  • Risk Yönetimi ve Sermaye Yeterliliği Standartları: Teverruk İşlemleri (GN-2)
  • Yatırım Hesabı Sahiplerine Kâr Ödemesini Düzeltme Uygulaması (GN -3)
  • Sermaye Yeterliliği Standardı: Sermaye Yeterlilik Oranında Alfanın Belirlenmesi (GN-4)
  • Harici Kredi Değerlendirme Kurumları tarafından Tekâfül ve Retekâfül İşlemleri Derecelendirmelerin Tanınması (GN-5)
  • Likidite Risk Yönetimi için Nicel Ölçümler (GN-6)
  • İslami Para Piyasalarının Gelişimi (TN-1)
  • Stres Testi (TN-2)
  • İslami Sermaye Piyasası Ürünleri için Kamuoyu Aydınlatma Yükümlülükleri (IFSB-19)
  • Tekâfül/Retekâfül İşlemleri için Denetimsel İnceleme Süreci (IFSB-20)
  • İslami Finans Düzenlemeleri Temel Prensipleri [İslami Sermaye Piyasası Bölümü] (IFSB-21)
  • Şeffaflık ve Piyasa Disiplini Revize (IFSB-22)
  • Finansal Kapsayıcılık ve İslami Finans (TN-3)
  • Şeri Uyumlu Son Kredi Mercii Tesisleri (GN-7)

TKBB Uluslararası İlişkiler Yöneticisi Fatma Çınar

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!

Gelişmelerden Haberdar Olun

@