“Fintek girişimleri katılım finans sistemine nasıl entegre edilmelidir?”
Dijitalleşme mefhumu finans sistemini ve özelikle bankacılığı derinden etkilemiş ve değişime zorlamıştır. Buna koşut olarak dünya genelinde ciddi bir potansiyonel yakalayan fintekler yatırım almayı, gelişmeyi, büyümeyi sürdürmektedir. Yaşanan bu süreçte fintek girişimlerinin Katılım finans sistemi içinde de kendine yer edinmesi mümkün olmuştur. Akademik literatürde “İslami Fintek (Islamic Fintech)” olarak adlandırılan bu iş modeli konvansiyonel araçların erişemediği niş alanlara odaklanması bakımından önem arz etmektedir. Özelikle son yıllarda başarılı örneklerini görmeye başladığımız bu iş modelinin kendi ekosistemini oluşturduğunu ifade etmemiz yersiz olmayacaktır.
Katılım finans sistemi içinde büyüyen fintekler işin “insani” boyutunu ikinci plana atmamalıdır
Finteklerin temel uğraşı finansal maliyetleri asgari seviyeye indirmek ve hizmet kalitesini yükseltmektir. Bunu başardığı ölçüde fintek girişimlerine olan teveccühün artacağı kuşkusuzdur. Aracısız para transferi, kartsız ödeme, mobil ödeme, sanal pos gibi hizmetleri uzun zamandır fintekler sayesinde kullanılmaktadır. Konunun diğer boyutu yeni finansal ürünlerin hangi ilke ve prensiplere bağlı olarak geliştirileceğidir. Bu noktada katılım bankacılığının temel çalışma usulü olan “nakit akışının ticari işlemlere dayandırılması” hususuna eğilmekte fayda vardır. Katılım finans sistemi içinde büyüyen fintekler geleneksel kurumlara bağlılığı azaltırken kaynak dağılımında dengesizliğe sebep olacak işlemlerden kaçınmalı, işin “insani” boyutunu ikinci plana atmamalıdır.
Fintekler, hizmet tabanlı modeller üzerine yoğunlaşmaktadır
Finteklerin genellikle hizmet tabanlı modeller üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Kitle fonlaması, mikro finans, ödeme sistemleri, dijital bankacılık, insurtek gibi iş modellerinde fintek girişimleri oldukça başarılıdır. Bunun yanı sıra blok zinciri, kripto para gibi teknoloji tabanlı modellere yapılan yatırımlardaki artış finansta büyük bir paradigma değişiminin yaşanacağının habercisidir. Türkiye’de gerek hizmet gerekse de teknoloji tabanlı fintek girişimlerinin gelişme aşamasında olduğunu ifade edebiliriz. Ancak yine de belli başlı bazı örneklerden söz edilmelidir. Menapay blok zinciri teknolojisine dayalı bir ödeme sistemi olarak ön plana çıkmaktadır. Albaraka Türk girişimi olan sanal pos ve sanal cüzdan hizmetiyle Alneo; para çekme işlemini banka ve ATM döngüsünün dışına taşıma girişimi olarak ortaya çıkan NakitBasit bu örneklerden sadece bazılarıdır. Açık bankacılık hizmetlerinin gelişimiyle birlikte fintek girişimlerinin bu yönde atılım sağlayacağı öngörülmektedir.
Erdi Bayram
