İhracatçılara Ürün Geliştiriyoruz

Röportaj Gültuğ Erdöl                                                      Türk Eximbank Genel Müdürü Sayın Ali Güney’den, Katılım finans prensipleriyle çalışan yeni ürün ve hizmet çalışmalarını...

16 Eylül 2020, 13:29
İhracatçılara Ürün Geliştiriyoruz
Röportaj Gültuğ Erdöl                                                     

Türk Eximbank Genel Müdürü Sayın Ali Güney’den, Katılım finans prensipleriyle çalışan yeni ürün ve hizmet çalışmalarını dinledik.

Türk Eximbank; ihracatın geliştirilmesini sağlamak ve yeni ihracatçıların bankanın hizmetlerinden faydalanması amacıyla yeni bir hizmet penceresi açtı. Katılım finans hassasiyeti taşıyan ihracatçılara ulaşmak için “Katılım Finans Yatırım Kredisi” ürününe imza atan Eximbank’ın; katılım finans prensipleriyle çalışan yeni ürününü ve hizmet anlayışını Türk Eximbank Genel Müdürü Sayın Ali Güney’den dinledik.

"Katılım finans sisteminin sektörden alması hedeflenen pay, % 15 olarak belirlenmiştir"


Türk Eximbank’ın kuruluş amacı ve kurumsal hedeflerini nasıl özetlersiniz?

Türk Eximbank’ın temel amacı; ihracatın geliştirilmesi, katma değerli ihraç mallarının çeşitlendirilmesi, ülkemize yeni pazarların kazandırılması ve ihracatçıların rekabet gücünün artırılması şeklinde özetlenebilir. Bahsi geçen temel vizyona ulaşmak için tabana yaygın ve geniş ihracatçı müşteri portföyüne erişmek amacıyla stratejiler geliştirilmektedir. Bu kapsamda katılım finans hassasiyeti nedeniyle Bankamız ile çalışma imkânı bulamayan ihracatçıların kazanılmasına ve onların ihtiyaçlarına cevap verebilmek amacıyla katılım finans temelli ürün ile hizmetlerin geliştirilmesine başlanmıştır. Bu hedefin ilk aşamasında katılım finans ilke ve prensipleri ile çalışan Katılım Finans Yatırım Kredisi ürünü geliştirilmiştir.

Önümüzdeki dönemde katılım finans ürün ve hizmet yelpazesini genişletecek yeni oluşumların devreye alınması planlanmaktadır. Bankamız, kaynak ve hizmetlerinin katılım finans hassasiyeti taşıyan yeni ihracatçılara ulaşmasını sağlayarak ihracat desteğini artırmayı hedeflemektedir. Ayrıca Türkiye’de katılım finans sisteminin büyütülmesi ve kapsamının geliştirilmesi için uzun vadeli vizyon ve hedefler ortaya konulmuştur. 2025 vizyonunda katılım finans sisteminin sektörden alması hedeflenen pay, yüzde 15 olarak belirlenmiştir. Ortaya konulan eylem planında katılım finans ürün ve hizmet çeşitliğinin çoğaltılması ana başlık olarak ele alınmıştır. Katılım finans sisteminde mevcut uygulamalara ilave olarak yeni hizmet ve ürünlerin ortaya konulması da önemli bir hedef olarak belirlenmiştir. Yanı sıra Bankamız; finans sektörü içerisinde etkin bir kurum olarak geleneksel finans hizmet ve ürünlerine ilave şekilde katılım finans sistemiyle çalışan ilk ürününü geliştirmiş, böylece ülkemizde çift pencere uygulamasını başlatan ilk banka olmuştur.

"Türk Eximbank, katılım finans sistemine dayalı finansman desteği sağlamayı hedeflemiştir"


Türk Eximbank’ın katılım finans faaliyetlerine dâhil olma süreci nasıl gerçekleşti? Bu gelişmenin ardından banka, faizsiz finansa dair hangi uygulamaları icra edebiliyor?

2019’daki yasal düzenlemeyle katılım finans sisteminde yer alan katılım bankalarının dışında kalkınma ve yatırım bankalarının da belirli şartlar dâhilinde katılım finans faaliyetleri yürütmesine izin verilmiştir. Bankamız da kalkınma ve yatırım bankaları statüsünde değerlendirilmek suretiyle Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından katılım finans yöntemleriyle fon kullandırımı hakkında faaliyet izni almıştır. Mayıs 2018’de de sözkonusu izin kapsamında Türk Eximbank, leasing (icara) yöntemi dışında kalan tüm İslami finans yöntemleriyle fon kullandırabilmeye başlamıştır. Ayrıca Bankamızın sukuk ihracı yapmasına ve ihraç kapsamında varlık kiralama şirketi kurmasına da izin verilmiştir. Yönetmelik şartlarında ilgili bankaların münhasıran faizsiz yöntemler ile sağlamış oldukları fonlarla sınırlı olmak üzere Türk Eximbank, müşterilerine katılım bankalarının fon kullandırma yöntemleri ile finansman sağlayabilmektedir. Bankamız, faizsiz fon kullandırma enstrümanlarından kâr beyanı ile satım (murabaha) usulüyle müşterilerinin yatırım ihtiyaçlarına yönelik kredi kullandırımı yaptırabilmektedir.

Ayrıca kurum olarak İslam Kalkınma Bankası (IDB-Islamic Development Bank), İslami Ticaret Finans Şirketi (ITFC-International Islamic Trade Finance Corporation) ve ITFC koordinatörlüğündeki yatırımcı gruplardan “İki Aşamalı Murabaha Kredisi” ile “İki Aşamalı Murabaha Sendikasyon Kredisi “ modelinde finansman da temin edebilmekteyiz. Bu düzenleme sonrası Türk Eximbank; Türkiye’de yerleşik ihracata yönelik mal üreten imalatçı ve ihracatçı firmalara, Türkiye’de kurulan serbest bölgelerde üretime veya alım-satıma yönelik faaliyet ruhsatı olan şirketlere ve Türkiye’de yerleşik döviz kazandırıcı hizmet ile faaliyet gerçekleştiren işletmelere yapacakları yatırımlara yönelik katılım finans sistemine dayalı finansman desteği sağlamayı hedeflemiştir.

"TKBB ile temasa geçilerek ortak çalışma grubu kurulmuştur"


Türk Eximbank, “Katılım Finans Yatırım Kredisi” adıyla yepyeni bir finansman ürününe imza attı. Bu ürünün kapsamı ve kullandırım koşulları hakkında bilgi verebilir misiniz?

Katılım finans sistemine dayalı ürünlerin geliştirilmesi ve işlerlik kazanması için Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) ile temasa geçilerek ortak çalışma grubu kurulmuştur. Düzenlenen toplantılarda katılım finans ilke ve prensiplerine uygun bir ürün geliştirilmesi için detaylı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Ürün hazırlıkları sonrası Bankamızın, Türk Eximbank Katılım Finansı Yatırım Kredi ürününe ait icazet başvurusu TKBB’ye bağlı Danışma Kurulu’nun 06.07.2020 tarih ve 24 Sayılı Kararı ile uygun bulunmuştur. İlgili karar içeriğinde Bankamız tarafından değerlendirilmek üzere iletilen ürün bilgi ve belgelerin, katılım finansı ilke ve standartlarına uygun olduğuna karar verilmiştir. Uygunluk verilen Katılım Finans Yatırım Kredisi, ihracatçıların yatırım malı ihtiyaçlarına cevap verecek orta ve uzun vadeli bir kredi programıdır. Krediler, katılım finans prensiplerine uygun olmayan yasaklı mal grupları ile sektörel kısıtlamalara ve yasaklamalara tabidir.

Şüpheli görülen kredi işlemlerinde TKBB Danışma Kurulu’na yazılı başvurmak suretiyle görüş alınabilecektir. Kredi programlarının vade seçenekleri, Bankamız internet sitesinde duyurulmaktadır. Kredinin vadesi münhasır fon kaynağına bağlı olduğu için kaynak bazında kredilerin vade yapısı belirlenecektir. Kredinin vadesi; kaynak vadesinden uzun olamayacak olup, sözleşme şartlarına aykırılık teşkil etmiyorsa kaynak vadesinin altında bir vadede kredi kullanımı yapılabilecektir. Kredilere uygulanacak kâr payı oranlarının belirlenmesinde kredi kullandırım tarihinde geçerli olan kâr payı oranları esas alınır. Firma ile mutabık kalınan kâr payı oranı üzerinden sabit taksit tutarlı geri ödeme planı oluşturulur. Ardından geri ödeme planı için müşterinin imzası alınır. Kredinin kapanma süresine kadar ödeme vadesinde belirtilen kâr payı oranı ve taksit tutarları kesinlikle revizyona uğrayamaz. Taksitlerin erken kapatılmasında kâr payı iadesi yapılamayacağı gibi ödeme planı değişikliği de gerçekleştirilemez.

"Kredi talebi finansmanında öncelik katılım finans prensiplerine uyumluluktur"


Faizsiz fon kullandırma yöntemlerinden murabaha ile finansman kullandırımı yaptırabildiğinizi söylemiştiniz. Bu işlem nasıl gerçekleştiriliyor? Murabahadan faydalanmak isteyen müşteriler hangi süreçlerden geçiyor?

Kredi talebi finansmanında öncelik katılım finans prensiplerine uyumluluktur. Bunun dışında; ihracatı artırma potansiyeli yüksek, teknik açıdan uygulanabilir, ekonomik, finansal ve ticari açıdan yapılabilir nitelikte, ihracata yönelik veya döviz kazandırıcı faaliyetlere katkı sağlayan projeler finanse edilir. Krediye konu mal, müşterinin başvurusunda bildirdiği satıcıdan peşin bedelle (mal bedeli KDV dâhil fonlanabilmektedir) alınıp; diğer maliyet unsurları ile birlikte kârın ilavesi suretiyle bulunacak satış fiyatı üzerinden müşteriye vadeli olarak satılır. Böylece müşteri vadeli fiyattan borçlandırılmış olur. Bankanın satıcıya ilettiği sipariş yazısı karşılığında satıcının açık veya örtülü kabulü üzerine, mal bedeli (müşteri peşinatı ile birlikte peşin bedeli ya da müşteri peşinatı dışındaki finansman tutarı), Bankamızca satıcıya ödenir. (veya istisnai hallerde satıcıya ödenmek koşuluyla Müşterinin hesabına aktarılır) Banka, bu şekilde peşin bedelini (finansman tutarını) ödediği ve hükmen tesellüm ettiği finansmana konu malın faturasını, müşteri adına tanzim ve kendisi adına müşteriye teslim etmesi için satıcıyı yetkilendirir.

Banka; finansmana konu malı satıcıdan peşin bedelle satın ve hükmen teslim alıp, aralarındaki mutabakata uygun olarak oluşan alım maliyetine, akdi kâr payının ilavesiyle (aralarındaki finansman ilişkisi çerçevesinde ve Banka prensipleri açısından) müşteriye vadeli olarak satar ve hükmen teslim eder. Yani finansmana konu malın satıcıdan fiilen tesellümü için müşteriyi yetkilendirir. Böylece murabaha yöntemiyle finansman sağlanmış olur. Anaparaya; kâr payı, vergi, harç, resim, prim, masraf, komisyon ve sair maliyetler de eklenmek suretiyle tespit edilir. Murabaha, bir satım akdi olması hasebiyle akit anında netleştirilen bedelde daha sonra değişiklik yapılmaması esastır. Katılım finans prensiplerine göre malı satın alan taraf olan banka, malik sıfatıyla mal bedelini doğrudan satıcıya ödemek zorundadır. Yatırım malı bedelinin doğrudan satıcıya/tedarikçiye ödenmesi yatırımın genel niyet ve amacının uygunluğu bakımından da önemli bir husustur.

Kredi bedeli; doğrudan yatırım harcaması amacıyla kullanılabilmekte, başka bir kaynak kullanımına tahsis edilememektedir. Firmanın serbest kullanımına bırakılması sözkonusu değildir. Bu sebeple, kredi yalnızca satıcıya doğrudan ödeme şeklinde serbest bırakılabilir. Mal alımlarına ilişkin bedel, Bankamız tarafından doğrudan satıcının/hizmet verenin banka hesabına ödenebilir ve kredi borçlusu firmanın hesabı borçlandırılır. Satıcı/hizmet verenin Türkiye’de yerleşik bir firma olması hâlinde bedel TL cinsinden, yurt dışında yerleşik yabancı bir firma olması durumunda ise kredinin kullandırıldığı döviz cinsinden ödenir. Yatırımın finansmanında birden fazla satıcı olması durumunda yatırım bedelinin kısımlarına uygun olarak çok sayıda satıcıya ödeme yapılmaktadır. Satıcıların yurt dışında olması durumunda sipariş formu aranmaksızın sadece yurt dışı transfer talimatı ile ödeme yapılmaktadır. Mal ödemesinin yurt içindeki bir satıcıya yapılması durumunda da ödeme öncesi müşterimiz adına bir sipariş formu düzenlenerek malın siparişi tedarikçiye gönderilmektedir.

Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney
Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!

Gelişmelerden Haberdar Olun

@