Katılım Bankalarının İslami Açıdan Önemi
Katılım bankaları faizsiz işlem yapmak amacıyla kurulmaları sebebiyle gerek İslami açıdan gerekse de bu durum karşısında hassas olanlar için oldukça önemlidir.
Katılım bankaları faizsiz işlem yapmak amacıyla kurulmaları sebebiyle gerek İslami açıdan gerekse de bu durum karşısında hassas olanlar için oldukça önemlidir. Zira İslam’da faiz en büyük günahlardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu durumun bilincinde olan Müslümanların elde bulunan fonlarının tasarruf amaçlı kullanımı ya da fon ihtiyaçlarının temini açısından piyasada faizsiz işlem yapan kurum ve kuruluşların mevcudiyeti yine bu kesim açısından önem arz etmektedir.
İslam hukukçuları arasında faiz konusunda ve faizle işlem yapan bankaların var olduğu görüşünün birliğiyle tasarruf sahiplerinin tasarruflarını bu bankalarda kullanmamalarına neden olmaktadır. Çünkü insanların bilincindeki şey kaynağın ticari amaçlar dışında alınıp satılmasından elde edilen kazanç, gerekli hassasiyeti gösteren insanlar için vicdani, dini bir rahatsızlık meydana getirecektir. İşte burada katılım bankaları tüm İslami kesimin kaynaklarının değerlendirilememesi sözkonusu olsa da gerekli işlevi görmek için kurulmuşlardır.
İslami kesimdeki fonların ekonomiye kazandırılması adına Katılım bankaları ortaya çıkmıştır
Faiz yiyenler ancak şeytanın çarparak sersemlettiği kimse gibi kalkarlar. Bunun sebebi onların, "Alım satım da ancak faiz gibidir" demeleridir. Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır. Artık kime Allah’tan bir öğüt erişir de faizciliği bırakırsa geçmişte yaptığı kendisine aittir, işi de Allah’a kalmıştır. Kim de yine faizciliğe dönerse işte bunlar orada devamlı kalmak üzere cehennemliklerdir İslam dininde faiz net bir şekilde yasaklanan durumlardan bir tanesidir. Faiz haram ticaret helal kılınmıştır. Bu durumla ilgili Kur’an ı Kerim’ de şu Allah (C.C) tarafından şu emredilmektedir; (Kur' an-ı Kerim: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2020). Katılım bankaları bu emir ve yasaklar çerçevesinde kurulmuştur. Dünyada İslami finans olarak adlandırılan bu dalda fon mekanizmasının aktif çalışmasına aracılık etmektedirler. İslam beldelerinde ekonomik aktifliğin artmasıyla ve küresel düzenin değişmesiyle birlikte İslami kesimdeki fonların ekonomiye kazandırılması adına Katılım bankaları ortaya çıkmıştır. Müslüman toplumların bu ekonomik çerçevede kendilerine yer bulması gayet doğal olacaktır ki bu aktifliklerden bir tanesi de katılım bankalarıdır.
Katılım bankalarının ortaya çıkış sebeplerinden biri şüphesiz ki İslam’daki faiz yasağıdır
Katılım bankalarının günümüzde gerçekten “faizsiz bankacılık” esaslarına göre işlem yapıp yapmadığı da oldukça tartışılmaktadır. Birçok kesimin eleştirilerine maruz kalmaktadır. Çünkü bu duruma olan inancın ve güvenin az olduğu düşünülmektedir. Sözkonusu durumun üzerinde yoğun tartışmalar mevcut olsa da İslami kesimdeki âtıl fonların ekonomiye kazandırılması adına büyük bir işlem görmektedir. Katılım bankalarının ortaya çıkış sebeplerinden biri şüphesiz ki İslam’daki faiz yasağıdır. İslami kesimde bulunan âtıl fonların ekonomiye kazandırılması düşüncesi ve bunun fonların azımsanmayacak derecede olduğu gözden kaçmamalıdır. Diğer faizli bankalardaki, insanların fona ortak olma yüzdesiyle İslami kesimdeki insanların bu fona ortak olma payı çok düşük seyretmektedir. Araştırmacının çalışmasında bununla ilgili, Birleşmiş Milletler’in elde ettiği verilere dayanarak insanların Avrupa’daki bankalarla ilişki oranının %70-80 dolaylarında bunun katılım bankalarındaki oranının ise %2-6 civarında olduğu kanısına rastlanmıştır.
Ahmet Körüklü