Dünyada hisselerin işlem gördüğü tüm borsalarda, işlem gören şirketlerin bir kısmı seçilerek bir hisse endeksi oluşturuluyor. Bahse konu hisse endeksi, ilgili ülkenin hisse piyasalarını temsil ediyor ve borsanın gidişatı buradan takip ediliyor. Örneğin; S&P 500 Endeksi ABD hisse piyasasını, DAX Endeksi Almanya hisse piyasasını, BİST 100 Endeksi ise Türkiye hisse piyasasını temsil ediyor. Yatırımcılar, BİST 100 Endeksi’nin getirisine bakarak Türkiye hisse piyasasının durumunu değerlendirebiliyor.
Katılım Endekslerine Girebilmek için Belirli Kriterler Gerekli
Katılım esaslı hisselerin durumunu takip etmek ve şirket hisselerinden hangilerini katılım esaslı olduğunu yatırımcılara sunmak amacıyla Katılım 30 ve Katılım 50 Endeksleri oluşturuldu. BİST 100 Endeksi’ne yüksek likidite ve piyasa büyüklüğüne sahip şirketler girebilirken, katılım endekslerine sadece belli kriterleri sağlayan firmalar girebiliyor. Bu anlamda faize dayalı finans, ticaret, hizmet ve aracılık, alkollü içecek, şans oyunları ve tütün mamulleri gibi faaliyet alanlarına sahip şirketler liste dışında tutuluyor. Faaliyet konusuna bakılmasına müteakip liste içerisinde kalan hisselerin bilançoları inceleniyor. Eğer toplam faizli kredilerin, şirketin piyasa değerine oranı yüzde 30’dan düşük ise, faiz getirili nakit ve menkul kıymetlerin şirketin piyasa değerine oranı da yine yüzde 30’dan düşük ise ve ayrıca uygun görülmeyen faaliyetlerden elde edilen gelirlerin payı toplam gelir içerisinde yüzde 5’ten küçük ise uygunluk alınıyor. Uygunluk sürecini geçen şirketler, ili dolaşımdaki paylarının piyasa büyüklüğüne göre sıralanıyor ve büyükten küçüğe doğru endekse dâhil ediliyor.
BİST 100 Endeksi, Yüzde 25,4’e Yükseldi
Bu şekilde oluşturulan katılım endeksi, son dönemde dikkatleri üzerine çekti. Rakamlarla açıklamak gerekirse BİST 100 Endeksi, 2019 yılında yüzde 25,4’e yükseldi. Yine aynı dönem baz alındığında Katılım 50 Endeksi ise yüzde 53,9 artış gösterdi. Halbuki 2015 yılından bugüne BİST 100 ve Katılım Endeksi getirileri arasındaki korelasyonu incelediğimizde, yükselen piyasalarda BİST 100 Endeksi’nin daha hızlı yükseldiğini, düşüş zamanlarında ise birbirlerine benzer bir davranış sergilediklerini görüyoruz.
Katılım Endeksindeki Hisselerin Özellikleri Yüksek Getiriye Sebep Oldu
Katılım Endeksi’nin son dönemde daha yüksek getiri sunmasında bazı faktörlerin etkili olduğunu söyleyebiliriz. Katılım Endeksi içerisinde bankacılık sektöründen ziyade düşük borçluluk oranlarına sahip reel sektördeki şirketlerin bulunması, bahsi geçen faktörler arasında sayılabilir. Zira ekonomide yaşanan toparlanma sinyalleri, artan tüketici güveni ve düşen borçlanma maliyetleri bu hisselerin yatlarında artışa sebep oldu. KT Portföy olarak, hisse senedi yatırımlarına sahip olmak isteyen yatırımcılarımız için içerisinde hem hisse senedi hem de kira sertifikaları olan KT Portföy Birinci Katılım Fonu’nu (KTM) sunuyoruz. Böylece çeşitlendirilmiş bir portföy aracılığıyla yatırım gerçekleştirildiğinde daha iyi bir risk yönetimi yapılabiliyor.
Katılım Fonları, Aralık 2019’da 24 Milyar TL’yi Aştı
Katılım esaslı fonlardaki hızlı büyüme de sözünü ettiğimiz faktörlerden biri. 2017 yılında 6,5 milyar TL olan katılım fonları, Aralık 2019 döneminde 24 milyar TL’yi aştı. 2018 yılında portföy yönetimi sektörü yüzde 9, katılım esaslı fonlar ise yüzde 82 büyümüştür. Katılım Esaslı Fonlar 2019 yılında yüzde 104 büyüme yaşayarak sektörden daha hızlı olan büyüme trendini sürdürdü. Portföy yönetiminin kırılımına baktığımızda; otomatik katılım sisteminde (OKS), katılımcıların yüzde 62’sinin katılım esaslı emeklilik fonlarını seçtiğini görüyoruz. Yatırım fonları tarafında ise geçmişte vadesiz mevduatı seçen veya birikimlerini yastık altında tutan vatandaşlar ve şirketler, yeni bir ürün olan katılım esaslı yatırım fonlarını tercih ederek katılım esaslı fonların büyümesini sağlıyor. KT Portföy, katılım esaslı yatırım fonlarının yüzde 43’ünü yönettiği için bu süreci yakından takip edebiliyor.
Katılım Esaslı Şirketlerin Artmasını Arzu Ediyoruz
KT Portföy olarak katılım esaslı şirketlerin sayısının artmasını arzu ediyoruz. Bazı dönemlerde yatırım yapabileceğimiz hisse bulmakta zorlanıyoruz. Borsaya kote olan şirketler; faaliyetlerinin uygun olması durumunda, fonlarını katılım esaslı menkul kıymetlere yatırarak veya fon ihtiyaçlarını katılım bankalarından temin ederek katılım endeksine girebilir. Böylece katılım esaslı portföy yöneten şirketler, hem portföylerine farklı firmaları dâhil edebilir hem de hisselerine olan talebi arttırabilir. Bir şirketin katılım esaslarına uygun olup olmadığını belirleme sürecini kolaylaştırmak adına şirketler, çeyreksel bazda açıkladıkları finansal tabloların dipnotlarında katılım esaslı olarak sınıflandırılan menkul kıymetleri ve borçlanmalarını belirtebilir. Bunun muhasebe standartları çerçevesinde bir düzenleme ile yapılması için çeşitli girişimlerde bulunuyoruz.
Sonuç olarak, katılım endeksinin son dönemdeki hızlı yükselişinde sadece ekonomik faktörlerin değil, katılım esaslı fonlara olan rağbetin de etkili olduğu görüşündeyiz. İleride zorunlu katılımların süresinin uzatılması ve kıdem tazminatları ile ilgili düzenlemeler yapıldığında, katılım esaslı hisse taleplerinin daha da artacağını söylemek mümkün.
