Katılım Bankacılığındaki Ürün Çeşitliği

Kimi zamanlar mahallemizin açık pazarına gider, genellikle meyve ve sebze ağırlıklı alışveriş yaparım. Çok sayıda meyve tezgâhı arasında alışveriş yaptığım tezgâhın önüne beni sürükleyen etkenlerin ne olduğunu kendime sorduğumda her iş sektörü için anlamlı olabilecek cevaplara ulaştığımı gördüm. Satılan meyvelerin tazeliği, temizliği ve görünüşü gibi hususların yanında tezgâh üzerindeki meyve çeşitliliğinin tercihime etki eden diğer önemli bir faktör olduğunu tespit ettim. Çünkü dört-beş çeşit meyve satın aldığım için önünde karar kılacağım tezgâhın bana aradıklarımın tümünü sunuyor olması lazımdı ki işimi hızlı bir şekilde tamamlayabileyim.

Bir müşteri olarak yaşadığım bu pazar serüveni ve barındırdığı davranış kodları hiç şüphesiz katılım bankaları ile müşterileri arasında da geçerlidir. Katılım bankasındaki ürün zenginliği müşteri kazanım ivmesini arttırdığı gibi daha da önemlisi müşteri kaybının önüne geçmektedir. Bankanın her bir ürün ve hizmeti müşterisi ile kendisi arasında kurduğu bir bağdır. Bu bağların sayısı ne kadar fazla olursa müşterinin bankaya olan sadakati ve birlikteliği o nispette sağlam olacaktır. 

Ürün ve hizmet geliştirme noktasında katılım bankacılığının Türkiye’deki serencamını bendeniz iki döneme ayırmayı tercih etmekteyim. Birincisi konvansiyonel banka ürünlerinin taklit ve uyarlanması ile geçen dönemdir ki, 1985 ile 2005 yılları arasında yaşadığımız deneyim böyledir. Burada eleştirilecek bir durum yoktur; çünkü yeni kurulan ve geçmiş pratiği olmayan bir yapının elbette kendisine en yakın gördüğü konvansiyonel bankacılıktan öğreneceği ve alacağı çok şey vardır. 2005’ten günümüze kadar olan zaman dilimini olgunlaşma ve özgünleşme dönemi olarak adlandırabiliriz.

İlk dönem klasik bankacılık hizmetleri ile ilgilenirken, ikinci dönem kıymetli maden bankacılığı, katılım esaslı yatırım fonları, sukuk gibi özgün sermaye ve para piyasası ürünleri, katılım esaslı sigorta ve BES sistemleriyle entegrasyon, pay senetleri ve emtia piyasası işlemleri gibi daha sofistike ürün ve hizmetlerin gelişimi ile şekillenmiştir.

Hızlı dijitalleşme ile birlikte katılım bankacılığı ürün ve hizmetlerinin de dönüşüme uğraması kaçınılmazdır. Dijitalleşmenin getirdiği bir diğer olgu da katılım bankaları arasındaki ürün ve hizmet portföyünün hizalanması, başka bir ifadeyle eşitlenmesi olacaktır.

Çünkü bilgiye ulaşmanın çok kolaylaşması ve dijital kanallarda rakip ürünleri çok daha hızlı geliştirebilme imkanı artık mümkündür. Bu durumda rekabet avantajı sağlayacak olan şeylerin kullanıcı dostu, tam entegre, müşteri davranışlarını yapay zeka araçlarıyla izleyerek oluşturulacak kişiselleştirilmiş bankacılık ortamları olacağını düşünüyorum.

Dr. Mustafa Dereci