Dünyanın en büyük dördüncü İslami finans pazarı: "Birleşik Arap Emirlikleri"

BAE Merkez Bankası (CBUAE), başlıca İslami finans piyasalarının Körfez İşbirliği Konseyi (KİK), Güneydoğu Asya ve Güney Asya'da yer aldığını açıkladı. İslami Finans Gelişim Göstergesi 2023 (IFDI 2023) raporuna göre BAE, dünyanın en büyük İslami finans piyasaları arasında (varlıklar açısından) dördüncü sırada yer alıyor.

BAE Merkez Bankası, BAE İslami Finans Raporu 2023'te İslami finans sektörünün 2022'de yüzde 11 büyüyerek küresel İslami finans varlıklarının değerini 16,5 trilyon AED (BAE Dirhemi) 'ye (4,5 trilyon ABD Doları) çıkardığını söyledi. Sektör 5 yılda yüzde 69, son 10 yılda ise yüzde 163'lük bir artış kaydetmiştir.

Raporda, İslami finansın BAE'de 1975 yılında ilk İslami bankanın kurulmasından bu yana İslami bankacılık, tekafül sigortası ve sukuk gibi çeşitli sektörler aracılığıyla geliştiği açıklandı.

İslami finansın, düzenleyici ve yasal gereklilikleri İslam hukuku hükümleriyle dengeleyen güçlü bir düzenleyici ortamın varlığı nedeniyle BAE'deki finans sektörünün ayrılmaz bir parçası haline geldiği vurgulandı.

BAE Merkez Bankası, İslami bankaların varlıklarının ve geleneksel bankalardaki pencere sisteminin, son beş yılda yüzde 16'lık bir büyüme kaydettikten sonra şu anda BAE'deki toplam bankacılık varlıklarının yüzde 23'ünü temsil ettiğini söyledi. Federal hükümetin kısa süre önce BAE dirhemi cinsinden İslami hazine sukuku ihraç etmesi ve bunun diğer kuruluşların da İslami sukuk ihraç etmesi için bir katalizör oluşturması nedeniyle sukuk piyasası da BAE'de gelişiyor.

Raporda, BAE'deki İslami finansın son yıllarda İslami finansın istikrarını ve büyümesini teşvik etmek ve yenilikçi ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi için elverişli bir ortam sağlamak amacıyla Şeri gerekliliklerinin uyumlaştırılması ve kalibrasyonu ile ilgili girişimlere daha fazla odaklandığı belirtildi. Ticari İşlemler Kanunu'nun çıkarılmasına ilişkin 2022 tarihli ve (50) sayılı Federal Kanun Hükmünde Kararname, İslami finansın refahını ve ilgili tüm taraflar arasındaki güveni pekiştirmek için işlemlerinde ve faaliyetlerinde yasal kesinliği artırma eğilimini destekleyen ana konulardan birini temsil etmektedir.

Raporda, İslami finans sektörünün, İslam hukukunun gereklilikleri ile Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'nin amaçları arasındaki büyük uyum ve entegrasyon nedeniyle küresel olarak sürdürülebilirlik alanında önemli ve büyüyen bir rol oynadığı kaydedildi.

Raporda, Çevresel Sosyal ve Yönetişim ile ilgili sukuk ihraçlarının hızlı büyüme oranının, sürdürülebilir İslami finansın hızlı gelişiminin göstergelerinden biri olduğu ve toplam ihraçların 2023'ün ilk yarısında 120,3 milyar AED'ye ulaşacağı belirtildi.

Raporda, ister İslami sermaye piyasaları ister İslami finansman yoluyla olsun, 2019 yılında ülkenin ilk yeşil sukukunun ihraç edilmesinden bu yana BAE'de sürdürülebilir finansın hızlı bir büyümeye tanık olduğuna dikkat çekildi. BAE'de vadesi gelen ESG sukuk ihraçları, küresel ESG sukuklarının yüzde 15'ini oluşturdu.

Raporda, Merkez Bankası'nın sürdürülebilir finans alanındaki girişimleri arasında sürdürülebilirlik standartlarının rezerv yönetimine entegre edilmesi, finansal sistemde dijital dönüşümün desteklenmesi, sürdürülebilirliğe yönelik iç geçiş, iklimle ilgili riskler için stres testlerinin yapılması, iklimle ilgili finansal risklerin denetimine başlanması, finans sektöründe sürdürülebilirlik standartlarının titizlikle izlenmesi, iklimle ilgili finansal risklerin etkin yönetimi için ilkelerin başlatılması ve sürdürülebilir İslami finans sektörünün geliştirilmesi yer alıyor.

Raporda, Merkez Bankası bünyesindeki Yüksek Şeri Otorite'nin İslami finans kuruluşlarını, çevresel ve sosyal boyutlarına dengeli bir yaklaşım benimseyerek sürdürülebilir finans alanında aktif bir rol oynamaya teşvik ettiği belirtildi. Kurum, 2023 yılında sürdürülebilir İslami finansa ilişkin rehber ilkeler yayınlayarak sürdürülebilirliğin İslami finansa dahil edilmesine yönelik şer'i ilkeleri ve içtihadi metodolojiyi vurgulamıştır. Raporda ayrıca, sürdürülebilirlikle ilgili hususların, bireysel mülkiyetin şer'i sorumlulukları arasında yer aldığı ve bireysel menfaat ile çevre ve toplumu da içeren kamu menfaatinin dengelenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Rapor, Yüksek Şeri Kurumu'nun sürdürülebilir İslami finans için 10 gereklilik ve tavsiye getirdiğini vurgulamıştır. Merkez bankası ve konsey, bu alanı geliştirmek için ülkedeki İslami finans kuruluşlarıyla iş birliği yapmaya devam ediyor.

BAE İslami bankacılık sektöründe yerli ve yabancı tam teşekküllü İslami bankaları ve geleneksel bankaların İslami bankacılık pencerelerini kapsayan bir anket, yüzde 79'unun bir sürdürülebilirlik stratejisine sahip olduğunu ortaya koyarken, yüzde 74'ü stratejilerinin yönetim kurulu düzeyinde onaylandığını bildirdi.

İslami bankaların tamamı sürdürülebilirlik stratejilerinin mevcut olduğunu belirtmiştir, ancak bu durum İslami pencere usulü ile işlem gören konvansiyonel bankalar için geçerli değildir; bazı stratejiler geliştirilme aşamasında olup bazıları da önümüzdeki yıl yayınlanmak üzere resmileştirilmeyi beklemektedir.