Fintech ve İslami Finans; Dijitalleşme, Kalkınma ve Yenilikçi Yıkım

Nafis Alam, Lokesh Gupta ve Abdolhessein Zameni tarafından kaleme alınan ve Melih Turan tarafından Türkçeye çevrilen Fintech ve İslami Finans Dijitalleşme, Kalkınma ve Yenilikçi Yıkım kitabının İslami Fintech bölümü özetlenmeye çalışılmaktadır. 

Yazarlar, bu eserde okuyucularına Fintechlere dair genel bir bakış açısı kazandırmayı amaçlıyor. Özellikle Fintechlerin finans sektörü üzerindeki etkisini ve dönüşümündeki rolünü ele alırken İslami finans piyasalarındaki Fintech uygulamalarını da ayrıntılı bir şekilde inceliyor. Blokzinciri, kitle fonlaması, yapay zekâ, bulut bilişim, robo-danışmanlar, büyük veri analitiği, sigorta ve regülasyon teknolojilerinin kalkınmayı nasıl etkilediği detaylı olarak ele alınıyor.

Toplamda dokuz ayrı bölümde finansal teknoloji ekosistemine dair tüm detayları en ince ayrıntısına kadar akıcı bir dil ile inceleyen yazarların ortaya koymuş oldukları bu eser öğrencilerden akademisyenlere, düzenleyicilerden karar vericilere, bankacılardan finans sektörü çalışanlarına kadar her kesimin ilgisini çekebilecek anlaşılabilir bir rehber niteliğindedir.

Kitabın bölümleri;

1. Finans Sektöründe Dijitalleşme ve Yenilikçi Yıkım
2. Finansal Teknolojilerin Ortaya Çıkışı ve Küresel Dönüşümü
3. Finans Sektörünü Yıkıcı Yeniliklerle Güçlendiren Fintech
4. İslami Fintechlerin Ortaya Çıkışı ve Güncel Durumu
5. İslami Finansta Blokzinciri Uygulamaları
6. Kripto Paralar ve İslami Finans
7. Akıllı Sözleşmeler ve İslami Finans
8. Fintechlerin Kanuni Düzenlemeleri
9. İslami Fintechlerin Karşılaşacağı Zorluklar ve Başarı Unsurları

Kitap, Fintechlerin finansal dünyayı devrim niteliğinde dönüştürdüğünü ve yenilikçi yıkım ile finans ve teknoloji sektörünün en hızlı büyüyen alanlarından biri haline geldiğini belirten önemli bir cümle ile başlıyor. Kitap özellikle Fintechlerin İslami finans piyasalarını nasıl şekillendireceğini Dijitalleşme, Kalkınma ve Yenilikçi Yıkım olmak üzere üç kilit nokta etrafında inceliyor.

İslami Fintech kavramı nasıl ortaya çıktı?

Yazarlar kitabın dördüncü bölümünde İslami Fintech kavramına ve nasıl ortaya çıktığına dair açıklayıcı bir şekilde yer veriyor ve güncel durumunu gözler önüne seriyor. Kitap İslami finansın farklı sosyal konumlara sahip kişilere bankacılık hizmetleri sunma noktasında hiçbir ayrımcılığın olmadığı “Herkes için Bankacılık” anlayışını ifade ettiğini belirtmektedir. Fintechlerin ana gayesinin de finansal hizmetlerin sunulması noktasında geleneksel modele kıyasla kolay, hızlı, ucuz ve verimli hale getiren teknoloji odaklı çözümler geliştirmek olduğunu aktarmaktadır.

Yazarlar İslami Fintechlerin benimsenmesinin ise teknolojideki ilerlemeler, mobil cihaz penetrasyonu, internete kolay erişim, süreçlerin dijitalleşmesi ve mevcut bankacılık önerilerinin uygun maliyetli olmaması olduğunu belirtiyorlar. İslami Fintechler ile İslami finans ekosisteminin gelişeceğini ve dünya hacminin artacağını ifade ederek yenilikçi iş modelleri ile bankasızlara, bankacılık hizmetlerinden mahrum olanlara ulaşmanın formülü olduğunu aktarıyor. İslami Fintechlerin, hiçbir şekilde temas edilmemiş büyük bir müşteri tabanı olduğu için ivme kazanacağını belirtirken, İslami finansta olduğu gibi toplum için ahlaki anlamda sorumlu finansı ve toplumsal iktisadi kalkınmayı teşvik ettiğini ifade etmektedirler.

İslami Fintechlerin arkasındaki mantığı ise dört ayrı başlıkta inceleyerek, İslami Fintech ekosistemi ve uygulamalarına ayrıntılı bir şekilde kitapta yer veriyorlar. Ülkelere ve kategorilere göre İslami Fintech girişimlerini okuyucularına sunan bu kitap dokuzuncu bölümünde ise İslami Fintechlerin karşılaştıkları zorlukları ve başarı hikayelerini anlatmaktadır. Bu bölümde içinde etik ilkesini de barındıran ve her iki tarafın, borçluların ve borç verenlerin, menfaatlerine eşit ve adil bir şekilde yaklaşan İslami Fintechlerin büyümesi ve genişlemesinin arkasında yatan sebepler şöyle sıralanmaktadır;

• Geleneksel bankacılığa olan güven kaybı,
• Dünyadaki internet ve teknoloji penetrasyonu,
• Bankacılık yoluyla olsun ya da olmasın fonların her kesime erişememesi,
• İşlem maliyetleriyle birlikte güvenilir bir finansal sistem arzulayan müşteriler,

Özellikle bu bölümde ortaya konulan sayısal veriler ise ilgi çekmektedir. Dünyadaki nüfusunun ortalama yaşının 32 iken Müslümanların ortalama yaşının 24 olmasının ve akıllı telefon penetrasyonunun en iyi olduğu ilk 50 ülke arasında 15 İslam ülkesinin bulunmasının ayrıca Dinar Standard tarafından yapılan araştırmada İslam ülkelerindeki bankasızların oranı %72 iken dünya çapında bu oranın yüzde 45 olmasının İslami Fintechlerin muadili olan geleneksel Fintechlerden daha hızlı bir şekilde yükseleceğini ve başarılı olacağını göstermektedir.

Kitapta ifade edilen araştırmalar İslami Fintechler konusunda ilerlemiş İslami bankaların, yeni ürün ve hizmet noktasında küresel anlamda hızlı ve verimli bir şekilde müşterilerine sunarak farklı müşterileri İslami Bankacılık ve İslami Fintech hizmetleri ile ilgilenmeye ikna ettiğini ve edeceğiniz bizlere aktarmaktadır. İslami Fintechlerin zorluğu noktasında ise İslami Fintechlerin büyümesi ve gelişmesinin İslami Bankacılık kurumunun mevcut ve gelecekteki potansiyel payını azaltabileceği düşüncesi önünde engel olarak yer almakta olduğu belirtilmektedir. İslami Fintechlerin en büyük ve temel sorununun ise mevcut ürünlerin taklit edilmeden nasıl İslami ürünler bulacakları olduğu ifade edilmiştir.

Özet olarak kitap İslami Fintechlerin heyecan verici, dönüştürücü bir yolculuğun başında olduğunu ve bu dönüşümün en olumlu yanının ise İslami Fintechlerin büyümesi için itici güç ve ana omurganın genç ve dijital yerli Müslüman nüfusların oluşturduğunu belirtirken ekosisteme dair girişimleri, yatırımları, kategori bazlı değerlendirmeleri, teknolojik yatkınlıkları ve gelişmeleri ayrıntılı bir şekilde incelemekte ve İslami Fintech  ekosisteminin gelişimine katkı sunmaktadır.

Burak Aktürk