Türkiye’de FinTech Ekosistemi ve Dönüşüm Süreci

Ülkemizin sahip olduğu güçlü finans ve bankacılık sektörünün yanı sıra, teknoloji kullanımına yatkın genç nüfusu ile birlikte İstanbul Finans Merkezi vizyonu çerçevesinde Türkiye'nin, FinTech ekosistemi adına önemli bir merkez olma fırsatı bulunmaktadır.

Teknoloji kavramı kendi içinde sürekli gelişen bir olgu olmakla birlikte pandemi süreci ve diğer yan etmenlerin de katkısı ile finans dünyası için dönüşüm sürecini ivmelendirmiş ve ülkemiz özelinde finansal teknolojilerin (FinTech) geleceğine şekil vermeye başlamıştır. FinTech kavramı en genel ifadesi ile mevcut teknolojik gelişmelerin ve mobilitenin de bir neticesi olarak finans ve teknolojinin bir araya gelerek bir füzyon ortaya çıkmıştır.

Bankacılık sektörünün sahip olduğu muazzam potansiyel ve internet kullanımı altyapısının katkısı ile yapay zekâ ve robotik otomasyon tanımlarının hızlı gelişimi, beraberinde müşteri beklentileri de davranışsal bir devrime yol açarak sektörde yeni tanımları da zaruret haline getirmiştir. Bu yeni durum bir taraftan tehdit unsuru oluştururken diğer yandan önemli fırsatları da beraberinde getirmektedir. Ülkemizin sahip olduğu güçlü finans ve bankacılık sektörünün yanı sıra, teknoloji kullanımına yatkın genç nüfusu ile birlikte İstanbul Finans Merkezi vizyonu çerçevesinde, FinTech ekosistemi adına önemli bir merkez olma fırsatı bulunmaktadır.

FinTech ekosistemi

FinTech ekosisteminin temel paydaşları

Ülkemizde FinTech ekosistemini oluşturan temel aktörleri regülasyonlar, insan kaynağı, tüketiciler ve yatırımcılar olmak üzere 4 ana kategoride değerlendirmemiz mümkündür.

Regülasyonlar

Konuya ilişkin en önemli parametrelerden biri hiç şüphesiz ortaya konacak düzenleyici ve denetleyici mekanizmalardır. Ekosistemin kurallarının ortaya konması, ilgili politika ve stratejilerin net, şeffaf bir şekilde belirlenmesi sistemin tüm aşamalarında belirleyici olabilecektir. Ortaya konulacak vizyon ile birlikte dünyanın önde gelen Fintech merkezlerinden bir olma fırsatının önü açılarak doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının da cazibe merkezi haline gelinmesi noktasında ilgili habitat sağlanabilecektir.

Özellikle gelişmekte olan ülkeler arasında olmamız hasebi ile konuya ilişkin politika ve stratejilerin hem tüketiciler hem de yatırımcılar açısından bir çekim merkezi haline gelecek şekilde oluşturulması ve gerekli yatırım ikliminin vücut bulması FinTech ekosistemini geleceği için hayati önem arz etmektedir.

Yatırımcılar

FinTech ekosisteminde genel çerçeve itibari ile özel sektör yatırımlarının yanı sıra devlet ve kamu tandanslı TÜBİTAK ve AB fonları önemli bir yapı oluşturmaktadır.

FinTech’ler için sermaye kanallarından biri olan bankalar kritik önem arz etmektedirler. Mevcut ve gelecekteki potansiyel dönüşüm sebebi ile FinTech’lere yatırım yapma konusunda iş ortağı modellemesi ön plana çıkmaktadır. Bu ortaklık ile bankalar ihtiyaç hâsıl olan kapitali sağlarken, diğer taraftan FinTech’ler de bankaların geleceğine yön verecek ve rekabet farkındalığı sağlayacak modellemeler ortaya koyarak katalizör etkisi sağlamaktadırlar.

Tüketiciler

Tüketicilerin alışkanlıklarının değişmesi ile finansal işlemlere ilişkin taleplerde önemli bir değişim ve dönüşüm süreci meydana gelmiştir. Konunun özelinde paranın formunun değişmesi tüketici davranışlarında dijital ödeme sistemlerini ön plana çıkarmıştır. Pandemi sürecinin de katkısı ile son dönemlerde önemli bir momentum yakalayan nakitsiz toplum modeli sosyo ekonomik hayat için bir devrim niteliğindedir.

Bununla birlikte daha genel bir çerçeveden konu analiz edildiğinde sadece bankalar özelinde değil birçok tüketici ihtiyacına cevap veren çeşitli aplikasyon çözümleri de yine öne çıkan başlıklardandır.

İnsan kaynağı

İlgili sektörlerde faaliyet gösterecek teknik bilgi ve donanıma sahip, finans ve bağlantılı sektörlerde deneyimi mevcut çalışan ve/veya girişimci kaynağının rolü sistemin geleceğinde belirleyici olacaktır.

Sektörün yeni ve çok hızlı bir ivme ile gelişiyor olması nitelik ve nicelik açısından gerekli kalifikasyonlara sahip insan kaynağı konusunda önemli bir sorunsal oluşturmaktadır.

Firmalar bu problemi aşabilmek adına kariyer fırsatları ve gelir ayrıcalıkları ile kısmi ve geçici çözümler üretmeye çalışmaktadırlar. Eğitim kurumları ve sektör paydaşlarının sektöre profesyonel çalışan kazanımı sağlamak adına teknopark ve teknokent uygulamaları yine önemli bir kaynak niteliğindedir.

Çözüm önerileri

• FinTech ekosisteminin süratle gelişmesi ve sektöre yeni paydaşların hızla dâhil olması gibi nedenler ile sistemin tabanın teşkil edecek değişime ve gelişime açık düzenleyici, kısıtlayıcı regülasyonların hayata geçirilmesi,
• İstanbul Finans Merkezi vizyonu ile paralel, ülkemizin konuya ilişkin bir cazibe ve çekim merkezi olabilmesi adına tüm paydaşları kapsayan FinTech metodolojilerinin ortaya konması ve ivedi bir biçimde uygulamaya konulması,
• İlgili sermaye paydaşlarının rekabetten ziyade sistemi geliştirecek yeni ve destekleyici iş modelleri ile bütüne hizmet edecek şekilde stratejiler benimsemeleri,
• Sadece finans alanında değil tüketicin ihtiyacı olan birçok mecrada şirket ve girişimlerin artırılması,
• İç pazarın geliştirilmesi ve desteklenmesi ile entegre bir şekilde gerek Avrupa gerekse Ortadoğu özelinde sözkonusu lokasyonlara uygun sübjektif projelerin ortaya konulması,
• Gerekli nitelikli iş gücünün sağlanması ve yetiştirilmesi adına devlet, üniversiteler ve ilgili özel sektör kuruluşlarının kuluçka merkezleri ve hızlandırılmış eğitim programları ile sürece katkı sağlaması,
• Tüketicilerin ve yatırımcıların doğru ve güvenilir bir biçimde yönlendirilmesi adına, sektörde faaliyet gösteren kurumların geçmiş ve mevcut performans göstergelerine şeffaf bir şekilde erişim sağlayacak veri tabanlarının oluşturulması çözüm önerisi olarak sunulabilir.

İbrahim Gökburun