Katılım Bankalarının Ticari İşletmelere Yönelik Sunduğu Hizmetler
Ticari İşletme Nedir?
Ticari işletmeler, bir pazarın piyasadaki gereksinimlerini yani iktisadi anlamda talebi karşılama ve bu arzdan kâr etme amacı güden kuruluşlardır. Ticari işletmeler, iktisadi bir amaç için kurulurlar. Hayır veya yardım amacıyla kurulan işletmeler, ticari işletme sayılmazlar. Gelir sağlama amacını taşımakla birlikte, işletmenin gelir elde edememesi veya zarar etmesi, ticari işletme niteliğini ortadan kaldırmaz.
Katılım Bankalarının Ticari İşletmelere Sunduğu Ürün ve Hizmetler
Mevduat Hesapları
Mevduat; bankalarda tutulan paralardır. Gerçek ya da tüzel kişilerin ellerinde bulunan paralar ile döviz ve altın gibi diğer birikim ve satın alma gücü veren araçların, belirli ya da belirsiz bir süre için saklamak amacıyla bankalarda açılan hesaplara bırakılmasıdır. Üç tür hesap vardır. Katılım hesabı, kâr ve zarara ortak olma esasına göre açılan vadeli hesaplara katılım hesabı denir. Faiz hassasiyetine uygun bir şekilde hizmet sunan katılım bankalarının ürünleri olan katılma hesapları TL, dolar, euro, altın, gümüş cinsinden açılabilir ve elde edilecek kazanç vade sonunda belli olur. Cari hesap, katılım bankalarında açılabilen ve istenildiğinde kısmen veya tamamen her an geri çekilebilme özelliği taşıyan ve karşılığında hesap sahibine herhangi bir getiri ödenmeye vadesiz fonların oluşturduğu hesaplardır. Vekalet hesabı ise bir tarafın diğer tarafı vekil atamasıyla gerçekleşen bir yetki ve sorumluluk devridir. Atayan tarafa müvekkil, atanan tarafa ise vekil denir. Müvekkilden vekile yatırım yapması için likidite akışı olur.
Nakdi Krediler
Nitelikleri açısından krediler ikiye ayrılır:
Nakdi krediler; bankalarca nakdi bir tutarın ödünç verilmesi suretiyle kullandırılan kredilerdir. Nakit dışı (gayri nakdi) krediler ise müşterilerin girişmiş olduğu bir malın teslimi, bir işin yapılması, bir dış alım bedelinin ya da bir borcun ödenmesi gibi konularla ilgili olarak bankaların müşterileri lehine garanti vermesi biçimindeki kredilerdir. Kurumsal krediler için finansal analiz yaparlar. Finansal analiz işletmelerin bilanço, gelir tablosu gibi finansal raporları üzerinden statik veya dinamik, dikey ya da yatay, oran analizlerine dayanır.
Katılım Bankacılığı Fon Kullandırma Yöntemleri
Kurumsal Finansman Desteği: Katılım bankası ile fonu kullanacak işletme arasında yapılacak bir sözleşme ile işletmenin gereksinim duyduğu her türlüğü emtia, menkul kıymet, gayrimenkul, hak ve hizmet bedelinin satıcıya ödenmesi koşuluyla işletmenin borçlandırılması işlemidir. Birkaç kurumsal finansman desteğini aşağıda açıklayacağım:
• Taksitli Ticari Finansman, bu finansman ürünü, işletmenin yatırım planları doğrultusunda edineceği araç, iş yeri, makine, teçhizat ve ekipman finansmanını kapsar.
• İşyeri Finansmanı, ticari faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişilere, işletme faaliyetlerini sürdürecekleri veya şirket faaliyetlerinde kullanılmak üzere ya da yatırım amaçlı firma bünyesine katacakları işyeri, fabrika, depo, arsa vb. gayrimenkullerin alımını finanse etmek amacıyla kullandırılan finansman türüdür.
Leasing (finansal kiralama), bir yatırım malının mülkiyeti leasing şirketinde kalarak belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve sözleşmede belirtilen sözleşme süresi sonunda mülkiyetinin kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemidir.
Nakit Dışı Krediler (Gayrinakdi Krediler)
Bankaların başlangıçta bir ödünç para vermesini gerektirmeyen sadece bir işin yapılması ya da bir borcun ödenmesi konusunda bankanın müşteri lehine garanti vermesi niteliğindeki işlemlerdir. Bilanço dışı işlemler olup nazım hesaplarda izlenir. Bankaların komisyon geliri sağladıkları hizmetlerdir. Nakit dışı kredilerin uygulama örnekleri şunlardır:
Garanti (teminat kefalet) mektupları, referans mektubu, kefalet, aval ve cirolar, kabul kredileri ve akreditiflerdir.
Teminat Mektupları, yurt içinde ve yurt dışında yerleşik gerçek ve tüzel müşterileri lehine bir malın teslimi, bir işin yapılması veya bir borcun ödenmesi ve benzer konularda muhatap kuruluşa hitaben verilen taahhüttür. Talebe göre, Türk Lirası ya da yabancı para olarak düzenlenebilen teminat mektupları, iş yaptığınız resmî kurum ve kuruluşlar, diğer gerçek ve tüzel kişiler nezdinde ki güvenilirliğinize katkıda bulunarak, iş hacminizin ve kârlılığınızın artmasını sağlar.
Akreditif, finansal bir kurum tarafından, ismi geçen lehtara, ön anlaşmasına istinaden belirtilen belgeleri ibraz etmesi karşılığında, yine belirtilen miktardaki ödemenin yapılması için düzenlenmiş bir belgedir. Aynı zamanda şartlı bir banka kredisidir.
Kabul-Aval Kredileri, ithalatçı firmaların ihracatçı tarafından keşide edilen poliçeyi kabul ederek, mallara ödeme yapmadan sahip olmasına olanak veren bir finansman türüdür. İhracatçıya ödeme, poliçe vadesinde yapılır. Firmalar açısından ödemelerin banka garantisi altına alınmış olması, dış ticaret işlemlerinde esneklik ve güven sağlar. Ayrıca ithalatçı firmalar ithal edecekleri malları eksiksiz ve uygun bir şekilde satın almayı garanti etmiş olurlar.
Referans Mektupları, işletmenin banka nezdinde ki kredibilitesinin muhatap kurum tarafından değerlendirilmesini sağlar. Referans mektupları, TL veya döviz cinsinden düzenlenebilir. İçeriği itibarıyla firmanın banka içindeki limit-risk durumunu gösterir.
TİCARİ İŞLETMELERE VERİLEN ÇEKLER
Çek, bankalardaki hesaplar üzerine, hesap sahipleri tarafından, yasal biçim koşullarına bağlı kalınarak, belli tutardaki bir paranın, kayıtsız şartsız ödenmesi için yazılabilen, ticari senetler kapsamında yer alan, kıymetli evrak niteliğindeki bir ödeme aracıdır. Ticari işletmeler genelde ödemelerini çek aracılığıyla yaparlar. Çek işleminde taraflar ise şöyledir;
Keşideci, çeki düzenleyen hesap sahibi olup muhatap bankaya çekte yazılı tutarın bir başka kişiye (lehtara) ödenmesini emretmektedir. Muhatap, çekin üzerine keşide edildiği mevduat hesabının bulunduğu ve gerekli koşulların varlığı durumunda çeki ödeyecek olan banka şubesidir. Lehtar/hamil, kendisine ödenmek üzere çek yazılan, çeki elinde bulunduran kişidir.
PARA AKTARIM HİZMETLERİ
Havale, aynı bankanın yurt içindeki farklı şubeleri arasındaki para aktarım hizmetleridir. Virman aynı bankadaki/şubedeki ve aynı kişiye ait hesaplar arasında para aktarımı işlemleridir. Elektronik fon transferleri ülke içindeki bankalar arasında Türk Lirası cinsinden para aktarımlarıdır. Döviz Transferleri: Swift, Western Union, Target gibi organizasyonlar kanalıyla, yabancı para cinsinden ve genellikle uluslararası para aktarımlarıdır. Günümüzde ticari işletmeler özellikle pandemi döneminde para aktarım işlemlerini internet bankacılığı veya mobil bankacılıktan gerçekleştirmektedir.
ÖDEME HİZMETLERİ
Otomatik fatura ödemeleri, bankaların kendileriyle dönemsel faturaları için tahsilat sözleşmesi yapmış oldukları hizmet kurumları ile sınırlıdır. Düzenli ödemeler, otomatik fatura ödemeleri dışında kalan bireysel ve tüzel müşterilerin kendi yaşam düzenleri gereğince genellikle ay bazında dönemsel olarak yaptıkları ödemeleri kapsamakta olup işletmelere kolaylık sağlar.
SİGORTACILIK SİSTEMİ VE BANKALARDA SİGORTA İŞLEMLERİNE ARACILIK
DASK, kasko, trafik sigortası teklif ve poliçe işlemleriniz gibi birçok sigorta işleminizi de bankalardan gerçekleştirebilirsiniz.
TİCARİ İŞLETMELERE YATIRIM HİZMETLERİ
Hisse senedi alım satımı, yatırım fonları, kira sertifikaları, halka arz, vadeli döviz işlemleri, spot döviz işlemleri gibi yatırım hizmetleri de verilmektedir.
İŞLETMELERE POS HİZMETİ
İşletmeler kart ile ödeme yapmak isteyen müşterilerine pos hizmeti sunar. Pos hizmeti firmaların satış işlemlerinizin hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleşmesini sağlar, ödemelerde zaman kaybını azaltır. Günümüzde sanal pos olarak da bu hizmet sağlanabilmektedir.
TİCARİ KREDİ KARTI
Bankalar, işletme sahiplerine sunduğu ihtiyaçlarını finanse edebildikleri ve kendi nakit akışlarına göre ödeme planları oluşturabildikleri şirketlere özel finansal çözümler sunan ticari kredi kart hizmetleri de verilebilmektedir.
Zeynep Aslı Kekeç
