Katılım Bankacılığı Perspektifinde İslami FinTek’lerin Önemi

Hayatımızın birçok noktasında yer alan ve çok defa başvurmuş olduğumuz teknoloji günümüzde en çok finans sektörünü değiştirmektedir. Finans sektörü de bu teknoloji gelişimi ve dönüşümünden kendine düşen payı almaya çalışmaktadır. Teknolojideki bu yenilikçi yıkım hayatın hızlı seyretmesine neden olurken, sıkça faaliyette bulunduğumuz finans yönetimini de etki alanına almaktadır. Finansal aktivitelerimizin günden güne artması ve dijitalleşme ile teknolojilerin hayatlarımıza daha çok yerleşmesiyle, hemen hemen her birey artık bu ekosistem içerisinde bir pay sahibi olmaktadır.

FinTek’ler finans sektörünü yıkıcı bir şekilde değiştirmeye ve dönüştürmeye başlamıştır

Tam bu noktada teknolojiyi en çok kullandığımız alanlardan bir tanesi olan, Finansal Teknolojiler dediğimiz FinTekler karşımıza çıkmaktadır. Bugünlerde oldukça popülaritesini artırmaktadır. Yeni FinTek girişimleri hayatımıza girmekte ve sektöre adım atmaktadır. FinTekler özellikle geleneksel finans kurumları başta olmak üzere finans sektörünü yıkıcı bir şekilde değiştirmeye ve dönüştürmeye başlamıştır. Teknolojideki alışılmışın dışındaki gelişmeler ile FinTekler, finans hizmetlerinin kalite ve çeşitliliğini, iş yapış tarzlarını değiştirmiş ve değişen müşteri ihtiyaçlarını daha basit ve odaklı hizmetler/ürünler etrafında ve müşteri deneyimi potasında eriterek insanlığın yararına olacak şekilde işlevselleştirmiştir.

Son yıllarda yapılmış olan atılımlar FinTek girişimleri için ideal bir ortam hazırlamaktadır

Finansal teknolojiler, dünya genelinde hızlı bir şekilde büyümeye devam ederken, ülkemizde de gelişim göstermektedir. Özellikle 2015 yılı itibarıyla ülkemizde FinTek ekosistemi olgunlaşmaya başlamıştır. Hayata geçirilen yeni girişimler, yeni iş modelleri, kurumsal iş birlikleri, kuluçka ve eğitim merkezleri, yatırımlar, ülkemizdeki FinTek ekosistemini oluşturmaktadır. Coğrafi ve konjonktürel konumumuz, başarılı bankacılık ve finansal alt yapımız, genç uzman nüfusumuz ve dinamik girişimci ağımız, ülke olarak FinTek alanında büyük bir ilerlemeye hazır olduğumuzu göstermektedir. Özellikle ülkemizde son yıllarda yapılmış olan atılımlar FinTek girişimleri için ideal bir ortam hazırlamaktadır. Türkiye son yıllarda yaptığı bu atılımları daha ileriye taşıyarak yatırımcıların ilgisini buraya çevirmeyi, dünya markası haline gelmiş FinTek şirketlerinin olduğu bir ekosisteme ulaşmayı istemektedir.

Küresel İslami finans sektörü içerisinde önemli bir konumda yer almaktayız

Günümüzde $2.44 trilyona ulaşan aktif büyüklüğü ile geleneksel bankacılık sisteminden farklı bir yapıya ve sisteme sahip olan İslami finans sektöründe, fintek uygulamaları oldukça ilgi görmektedir. Bu $2.44 trilyon içerisinde Türkiye olarak payımız ise yüzde 2,4 düzeyindedir. Aktif büyüklük olarak küresel İslami finans piyasasında ise yedinci sırada yer almaktayız. Körfez ülkeleri ile kıyasladığımızda Türkiye olarak daha küçük bir paya sahip olsak da küresel İslami finans sektörü içerisinde önemli bir konumda yer almaktayız. Londra, Körfez ve Malezya’nın arkasından Türkiye olarak, kendimize özgü ve ayrıştırıcı özelliklerimizle birlikte finansal teknoloji altyapımızı ileri düzeye taşıdıkça diğer bölgeler içindeki payımızı daha da arttırma potansiyeline sahibiz.

Günümüzde küresel finansın ve insanların odağında teknolojiyi gündemine almış finansal girişimler yer almaktadır

Türkiye’de İslami finansın halihazırdaki aktif faaliyet gösteren ve temsilcisi olan altı katılım bankasının, bankacılık ekosistemi içerisindeki mevcut payı yüzde 5-7 etrafında değişmektedir. Mevcut bankacılık sektörü içerisindeki bu payı artırmanın yolu hiç şüphesiz katılım bankaları ve faizsiz finans kuruluşları tarafından teknolojiye yapılan yatırımlardan geçmektedir. Özellikle son günlerde gündeme gelen kamu katılım bankalarının birleşmesi konusuna kısa olarak değinirsek, bu gibi atılımlar daha önce de denenmiş fakat beklenen büyümeyi ve gelişmeyi sağlayamamış birçok problemi de beraberinde getirmiştir. Günümüzde küresel finansın ve insanların odağında teknolojiyi gündemine almış finansal girişimler yer almaktadır. Bu nedenle kamu bankaları nezdinde de teknolojiyi ve finansal teknolojileri gündemimize almamız gerekmektedir.

Teknolojik gelişmelerin ve ilerlemelerin katılım bankacılığına etkisi İslami FinTek uygulamaları ile yeni bir boyut kazanmaktadır

Ülkemizde de aynı şekilde finansal teknolojilere ilgi oldukça fazladır. İslami FinTek uygulamaları mevcut ve alışılagelmiş İslami finans ürünlerine, sistemlerine bir çözüm olarak hayata geçirilmiştir. Ayrıca müşteri odaklı bakış açılarını, çevik yapılarını ve müşteri deneyimini ön plana alarak, ürün portföyü ile İslami finansın gelişmesi ve ilerlemesi adına katılım bankalarına büyük bir fayda sağlayacaktır. Bu durum İslami finans ekosistemine teknolojik anlamda rekabet avantajı kazandıracak, geleneksel finans sistemine oranla daha fazla büyüme imkânı verecektir. Teknolojik gelişmelerin ve ilerlemelerin katılım bankacılığına etkisi İslami FinTek uygulamaları ile yeni bir boyut kazanmaktadır. Mevcut katılım bankalarını birleştirerek aynı pastadaki yer değişiklikleri yerine, özelikle küresel İslami FinTek raporlarına yansıyan verilere göre; ödeme sistemleri, dijital cüzdan, yapay zekâ, robo-danışmanlık, blockzinciri, kitlesel fonlama, açık bankacılık, varlık yönetimi, fon toplama ve alternatif finansman yöntemleri konularında İslami finansal teknolojilere yatırım yapmak daha anlamlı olacaktır.

İslami Finansal Teknolojilere yönelik çalışmalara dünya çapında ağırlık verilmeye başlanmıştır

Ülkemizde de Albaraka Türk Katılım Bankası ve Kuveyt Türk Katılım Bankası, FinTek uygulamaları geliştirerek dijitalleşen müşteri deneyimini ön plana çıkarırken, hayata geçirdikleri girişimcilik merkezleri ile ekosistemi ve teknoloji odaklı tüm girişimleri desteklemektedirler. Kamu bankaları da özel bankalar gibi teknolojiye ve İslami FinTeklere yönelerek büyümelerini artırabilir daha fazla müşteriye ulaşabilirler. Özellikle 2015 yılından sonra İslami bankacılık alanında coğrafi genişlemeler olmuş ve İslami finansal teknolojilere yönelik çalışmalara dünya çapında ağırlık verilmeye başlanmıştır. Dünyada önde gelen bir FinTek merkezi olan İngiltere, İslami finans ürünleri sunan 27 FinTek şirketine sahiptir ve küresel İslami FinTek pazarında birinci sırada yer almaktadır. Batılı ülkeler arasında İslami bankacılık ve finans konusunda köklü bir geçmişe sahip olan İngiltere; yetkin profesyonellerden oluşan ağ yapısı ile beraber, yatırımcıları İslami bankacılık ve finans alanına çekmek amacıyla, en yüksek ürün standartlarını geliştirmeyi hedeflemektedir.

Giderek dijitalleşen bir dünyada, tüketici davranışlarındaki değişim ve geleneksel bankaların ürün ve müşteri odağındaki boşluk, İslami FinTek girişimleri ile doldurulacaktır. Niş bir alana odaklanmaları sebebiyle, sorunsuz müşteri deneyimi, ilgi çekici tasarımları, rekabetçi fiyatlandırmaları ve maliyet avantajları ile yalnızca dijital veya mobil üzerinden hizmet vermeleriyle birlikte, esnek yapıları sayesinde tüketicilerin değişen ihtiyaç ve beklentilerine odaklanarak yüksek büyüme oranlarına sahip olmaktadırlar. Türkiye olarak, İslami finans sektörü içerisindeki mevcut potansiyelimiz yüksek olsa da dünya sıralamalarında diğer Müslüman ülkelerle kıyaslandığımızda yedinci sırada yer almaktayız. Ülke içerisinde katılım bankalarının bankacılık ekosistemi içerisindeki mevcut payını arttırarak, İslami finans alanındaki büyümeyi rekabetçi bir konuma ve dünyada söz sahibi olabilecek bir noktaya taşımak için, FinTek alanında yatırımlara hız verilmesi gerekmektedir.

Burak Aktürk