Firmaların Görünmez Tahsildarı: DBS

Soruların cevabı aslında kısaltması yazılan DBS’ nin açılımında dahi birazcık biz araştırmacılarda ışıkları yakıyor. Doğrudan Borçlandırma Sistemi! 2002 yılından beri var olan sistem ne oldu da son yılların en kullanışlı bankacılık ürünü oldu?

2000 yılının Nisan ayında dünyada EFT2 sistemi devreye girmiş ve bununla birlikte DBS’ nin de bu sistem üzerinden yapılabilmesi olanağı getirilmiştir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ nın 2002 yılında gerçekleştirdiği ve Citibank öncülüğünde gerçekleşen sunumda bu sistem tanıtılmıştır.

Firmaların ulusal ya da uluslararası hiç şüphesiz en büyün sorunlardan birincisi maliyet diğeri tahsilat? Alacaklarını ne derecede ve kaç günde tahsil ediyorlar ha keza borçlarını ne derecede ödüyorlar ve kaç günde ödeyebiliyorlar? Ekonomik durgunlukların, krizlerin ve daha kötüsü krizlerin araştırmacılar ve ekonomistler arasında kabul gören nedenlerinden birisi de likidite sorunu. Firmaların kaynakları yok varsa dahi vadeleri çok uzun. Ülke çapında büyük firmaların ise genellikle borç alacak dengelerinde vade uyumsuzlukları borçların tahsil sürelerinde ki afaki uzunluklar firmanın dengelerini oldukça değiştirmekte. Büyük firmalar bu konuda biraz daha muzdaripler. Firmalar kullandırdıkları hizmetlerin ya da sattıkları malların tahsilatlarında büyük sorunlar yaşamaktadırlar. Hem işin takibi, yoğunluğu, birikimi… Büyük firmalar sırf bu sorunlarla ilgilenilmesi adına personel ve personeller dahi istihdam etmektedirler.

Doğrudan Borçlandırma Sistemi bütün bu sorunlara çare olmak için geliştirilmiş bir sistemdir. Satıcı firmalar sattıkları hizmet karşılığında alıcılarının bankalar tarafından açılan limitleri dâhilinde faturalarını garanti altına almaktadırlar. Üzerlerindeki iş yüklerini ve diğer operasyonel maliyetleri olabildiğince azaltmaktadır. Alıcılardan alınan çekler, senetler ve diğer alım satıma konu olan evrakların yüklerini minimize edilmektedir. En büyük etkilerinden birisi ve tamamen ortaya atılmasındaki ana amaçlardan birisi olan likidite sorununu ortadan kaldırmaya yöneliktir. Firmalar nakit akışlarını daha sağlıklı yapabilmektedirler. Sadece firmalar açısından değil ülke ekonomisi açısından da birçok kronik sorunun çözümüne destek olmaktadırlar. Bunlardan birisi kayıt dışı ekonominin azaltılmasıdır. Firmalara kesilen oto faturalar ve ticaretin bankalara aracılığıyla resmiyete dökülmesi buradaki en büyük faktördür. Sistem en kurumsal olandan en az kurumsal olan bankalara kadar entegre edilmiştir. Sistemin kazançları ve fayda sağladıkları kişi kurum ve kuruluşlar ağırlıktadır. Kısaca bu sistem şu şekilde çalışmaktadır; satıcı firma anlaşma sağladığı alıcılara bu sisteme entegre edilmeleri hakkında beyanda bulunur. Mal ya da hizmeti alacak olan firma kredibilitesi çerçevesinde anlaşmalı olan finans kurumunda limitlerini tahsis ettirir. Belirlenen vade süresinde alıcı firmaların hesapları müsait hale getirilmesi istenir. Müsait halde olmayan hesaplar söz konusu işlem yapılan bankanın piyasadaki güncel kredi oranlarınca kredilendirilir. Bu sistem görünmez bir tahsildar gibi çalışmaktadır.

Katılım Bankaları kuruldukları dönemden beri hem dünyada hem Türkiye’ de modern bankacılık yapısına, İslami Bankacılık prensiplerini koruyarak uymaya çalışmışlardır. Ürünlerini piyasada sunarken modern akıma uymaya özen göstermişlerdir. DBS’ nin kullanımı ve kullandırımı da buna örnek olarak gösterilmektedir. Katılım Bankaları konvansiyonel bankalara nazaran bu sistemleri daha çok radarlarına alıp müşteri kazanımı ve diğer çapraz ürünlerin satışlarında daha aktif olmak istemektedirler. Mevcut Katılım Bankalarının hepsi DBS’ yi aktif olarak sunmaktadır. Burada ülke çapında büyük ölçekli firmalarla anlaşmalar sağlayıp piyasadaki derinliğin, ana bayilerle anlaşmalar sağlayan diğer alt bayilerin ve yan firmaların otomatik olarak bağlantı sağlamasına katkı sağlayıp piyasadaki yayılmalarını arttırmaktadırlar. Bu sistemlerin bankalara müşteri kazanımı ve diğer tüm çapraz satışlarda aktif olunacağı bilgisi mukabilinde tüm bankalar önem vermektedirler. Katılım Bankalarının da modern sistemlerde aktif olması hem sektördeki yayılmalarına hem de derinliklerine doğrudan katkı ve katkılar sağlayacaktır.

Ahmet Körüklü