Finans Sektörüne Çare: İhtiyarı Arabuluculuk Uygulamaları

Bütün sorunlu alacaklarda alternatif çözüm yolu olarak arabuluculuk yönteminin tercih edilmesi katılım bankaları açısından birçok avantajı beraberinde getirmektedir.

Katılım bankacılığında uygulama alanı bulan arabuluculuk yöntemini merkez alarak, Adalet Bakanlığında Arabuluculuk Kurulu üyesi olarak 2013 yılından beri görev yapan Av. Arb. Nihat Şimşek ile konuştuk.

Nihat Şimşek Kimdir , Okurlarımızı Bilgilendirebilir Misiniz?

1971 yılında Kayseri’de doğdum. İlk-orta ve lise tahsilini Kayseri’de tamamladım. Üniversite tahsili için ilk olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde 2 yıl Kamu Yönetimi okuduktan sonra, burayı bırakıp Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne geçtim. 1997 yılında avukatlık mesleğine giriş yapmamın akabinde, 1999 yılında Türk Patent Enstitüsü nezdinde marka-patent vekili oldum. Hâlen MÜSİAD üyeliğine devam etmekteyim. 2007 yılında Kayseri İlim Yayma Cemiyeti’nin kuruluşunda Kurucu Başkan sıfatıyla yer aldım. 2013 yılında Türkiye’nin ilk arabulucularından biri oldum. Yine 2013 yılında dönemin Adalet Bakanı Sayın Bekir Bozdağ tarafından, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Kurulu Üyesi olarak atandım.Akabinde bu görevimin kendisi tarafından 2015 yılında yenilenmesi sonrasında, 2018 yılında Adalet Bakanımız Abdulhamit Gül tarafından 3 yıllığına yeniden Arabuluculuk Kurulu Üyeliğine atandım. Bütün bunların dışında ayrıca Kayseri’de faaliyet gösteren Kalem Arabuluculuk, Tahkim, Eğitim ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi A.Ş.’nin kurucusu olarak yer aldım. Bu merkez çatısı altında sorunlu banka alacaklarında ve yapılandırma sözleşmelerinin gerçekleştirilmesinde arabulucu sıfatıyla çalışmalar yaptım.

Arabuluculuk Uygulamalarının Katılım Bankaları Açısından Uygulama Alanları Nelerdir?

Katılım bankacılığındaki uyuşmazlıklarda finans arabuluculuğunun çok geniş bir uygulama alanı bulunmaktadır. Bu çerçevede, kanuni takibe düşmüş olsun veya olmasın bütün sorunlu alacaklarda alternatif çözüm yolu olarak arabuluculuk yönteminin tercih edilmesi katılım bankaları açısından birçok avantajı beraberinde getirmektedir.Kanun koyucumuz arabuluculuğun ticari işlerde yaygınlaştırılmasını temin için mahkemelerde ticari davaların açılmasından önce, uyuşmazlığın öncelikle arabuluculuk yöntemiyle ele alınmasını şart koşmuştur. Bu çerçevede, TTK m.4/1-f hükmünde yer alan “Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde, öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır” hükmü kapsamında, bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve Ödünç Para Verme İşlerine İlişkin Ticari Davalar, Dava Şartı Arabuluculuk kapsamına alınmıştır. Katılım bankalarının faaliyet konularına ilişkin uyuşmazlıklarda, tarafların tacir olmasının ve/veya uyuşmazlığın karşı tarafın ticari işletmesine ilişkin olup olmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Neticede hayatın olağan akışı içinde ticari kredilerle ilgili uyuşmazlıklarda taraflar genellikle ticaretle uğraşmaktadırlar. O yüzden de bu tür kredilerle ilgili davalar da ticari dava kapsamında değerlendirilmekte ve bu kredilere ilişkin uyuşmazlıklar da arabuluculuk dava şartı kapsamına girmektedir.

Katılım bankalarının faaliyet konularına ilişkin uyuşmazlıklarda, tarafların tacir olmasının ve/veya uyuşmazlığın karşı tarafın ticari işletmesine ilişkin olup olmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Neticede hayatın olağan akışı içinde ticari kredilerle ilgili uyuşmazlıklarda taraflar genellikle ticaretle uğraşmaktadırlar. O yüzden de bu tür kredilerle ilgili davalar da ticari dava kapsamında değerlendirilmekte ve bu kredilere ilişkin uyuşmazlıklar da arabuluculuk dava şartı kapsamına girmektedir. Katılım bankalarının kullandırdığı tüketici kredilerine  ilişkin uyuşmazlıklarda ise her ne kadar taraflardan birisi tüketici olsa da işlem konusu bankacılık olduğundan,bunlar da ticari dava olarak kabul edilmektedir. Kaldı ki 22.07.2020 tarihli Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle de tüketici işlemi niteliğinde olan ve tüketici hakem heyetlerinin görev kapsamında olmayan tüketici mahkemelerinde görülecek davalar için de öncelikle arabuluculuğa gitmek şart koşulduğundan,bireysel tüketici iş ve işlemlerinde de (yukarıda belirtilenkapsam içinde kalmak kaydıyla) ilk arabuluculuk görüşmesi taraflar açısından mahkemeye gitmeden önce zorunlu hâle getirilmiştir. Yukarıdaki açıklamalarımız göz önüne alındığında, Katılım Bankalarının faaliyet alanına giren iş ve işlemlerin çoğu arabuluculuk konusu olmaktadır.

Arabuluculuğun Katılım Bankalarının Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Sağladığı Avantajlar Nelerdir ?

Finansal piyasalardaki uyuşmazlıklar, nitelikleri gereğinceçoğunlukla teknik bilgi ağırlıklı ve birçok mevzuatın birlikte değerlendirilerek çözülmesi mümkün olan uyuşmazlıklardır. Söz konusu uyuşmazlıklarla ilgili olarak açılan davalar sonunda verilen hüküm kimi zaman istenilen kalitede olmayabilirken, bu durum yargılama süresini uzatabilmektedir. Arabuluculuk uygulamasında taraflar aralarındaki uyuşmazlığı kendilerinin kabul ettikleri çerçevede anlaşarak bitirmektedirler.Eğer uyuşmazlık konusunda uzmanlığı ve tecrübesi sabit bir kişinin Arabuluculuk uygulaması söz konusu olursa da uyuşmazlıkla ilgili karar süreci son derece kısa ve kesin bir çözüm olarak ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle kanun koyucumuz, sadece ticari davaların değil finans kurumlarının tüketici işlemlerinden doğan ve hakem heyetinin kapsamı dışında kalan davalarının açılmasından önce alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden arabuluculuğa gidilmesini öncelikle şart koşmuştur. Sorunlu alacaklarla ilgili olarak, özellikle

Banka ve Finans Hukukunda uzmanlaşmış arabulucuların yaptığı nitelikli arabuluculuk hizmeti sayesinde anlaşma oranları son derece yüksek gerçekleşmektedir.Aynı anlaşma tutanağının diğer tarafı olan banka müşterisinin de kabulüyle imzalanması sonucunda müşterinin bankayla olan ilişkileri son derece pozitif bir çerçevede devam etmektedir. Uyuşmazlıkların, Banka ve Finans Hukuku konusunda eğitim almış uzman bir hukukçu arabulucunun gözetiminde ve bankanın da kabul ettiği bir sonuçla neticelenmesi sayesinde, banka önceden öngöremediği bir sonuçla karşılaşma riskinden de kurtulmaktadır.

Tarafların anlaştığı Arabuluculuk Anlaşma Tutanağı’nın mahkeme ilamı niteliğinde işlem görmesi sonrasında, uyuşmazlık konusunda taraflar birbirleriyle bir daha davalaşmak zorunda kalmamaktadırlar. Bunun neticesinde de katılım bankaları özellikle kanuni takibe girmiş olsun veya olmasın sorunlu alacak tahsilinde büyük mesafe kat etmektedir.

Katılım Bankalarının Sorunlu Alacaklarını Çözümlemesinde İhtiyarı Arabuluculuk Yolunu Seçmeleri Ne Gibi Avantajlar Sağlar ?

Dava şartı arabuluculuk uygulamasında arabulucunun kim olacağına katılım bankası karar verememektedir.Buradaki arabulucu uzman arabulucular listesinden bir programla seçilmektedir. Oysa ihtiyari arabuluculuk yönteminde ise arabulucunun kim olacağına, hangi standartlarda arabuluculuk hizmeti verileceğine önceden katılım bankasının karar verme imkânı bulunmaktadır. Bunun sonucunda Banka ve Finans Hukuku konusunda uzman,uyuşmazlık konusunda bilgi ve tecrübe alt yapısı olan daha önce uyuşmazlık konularını çözme konusunda referanslarıolan, uyuşmazlığın çözülmesi için alternatiflerüretebilme yeteneği olan bir arabulucuya katılım bankası tarafından gidildiğinde, uyuşmazlığın daha çabuk ve tarafların menfaatlerine çözülmesi mümkün olacaktır.

Özellikle karmaşık ve yüksek miktarlı sorunlu alacaklar için, yukarıdaki özelliklere sahip arabulucuların varlığı son derece elzemdir. İhtiyari arabuluculukta bu imkân katılım bankalarına sağlanmaktadır.

İhtiyari arabuluculuk yönteminde arabulucunun kim olacağına, hangi standartlarda arabuluculuk hizmeti verileceğine önceden katılım bankasının karar verme imkânı bulunmaktadır.

Av. Arb.- Nihat Şimsek Nihat Şimşek

İçeriği Katılım Finans 28. sayısında görüntüleyebilirsiniz.