Katılım Finans Sisteminin Genç İnsan Kaynağı

Genç insan kaynağı, diğer sektörler ve alanlarda olduğu gibi katılım finans için de önem arz etmektedir. Bu öneme binaen bu yazıda önce katılım finans ile ilgili lisans ve lisansüstü eğitiminin genç insan kaynağı kazanımı yönündeki öneminden bahsedilecek, ardından da bu genç insan kaynağını hem sektöre hem akademiye yönlendirme hususunda ne gibi adımların atılabileceğinin üzerinde durulacaktır.

Katılım finans sektörüne yönelik lisans ve lisansüstü eğitim ile genç insan kaynağı sağlanması

Finansal hizmetlerin, İslam’ın ticarete dair kaidelerine ve ahlak ilkelerine uygun bir şekilde yapılandırılması anlamına gelen katılım finansın Türkiye için pratikteki görünürlüğü 30-40 senelik bir geçmişe sahiptir. Fakat konuya dair lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde doğrudan eğitim verilmesi ancak 2000’li yıllardan sonra gerçekleşmiştir. Bunun sebeplerine burada girmeyeceğiz fakat bu durum, şu anlama gelmektedir; belirli bir süre boyunca katılım finans sektörü çalışanlarının önce kurumların kendi bünyelerinde eğitilmeleri gerekmiştir. Zira katılım finansın kendine has uygulamaları, değerler bütünü vardır ve standart ekonomi/iktisat, işletme, finans, bankacılık vb. eğitimlerden farklılaşan özel bir eğitimi gerektirmektedir.

Bugüne geldiğimizde katılım finansın yukarıda bahsi geçen zorluğu çok da geçerli değildir çünkü Türkiye’de çeşitli kademelerde doğrudan ilgili alanda eğitim almış önemli bir genç insan kaynağı mevcuttur. Daha spesifik olmak gerekirse öncelikle mevcutta iki üniversitede İslam iktisadı ve finansı lisans bölümleri vardır. Her iki üniversite de Türkçe bölümlerdeki ilk mezunlarını 2019-2020 Bahar dönemi itibarıyla vermiştir. Bu da 60 civarı genç insan kaynağının katılım finans sektörü için hazır halde mezun edildiği anlamını taşımaktadır. Bu öğrenciler, müfredatları kapsamında yalnızca katılım finans pratiğine yönelik değil onun teorik arka planını oturtmak adına fıkıh, İslam iktisadı kurumları ve İslami finans teorisine yönelik de çeşitli dersler almıştır. Bu, çeşitli katılım finans kurumlarında (katılım bankaları, katılım sigortacılığı vb.) farklı birimlerde ve pozisyonlarda çalışmaya hazır genç insan kaynağının yetişmiş olduğu anlamına gelmektedir. Bahsi geçen lisans programlarından bir tanesinde İngilizce bölüm de mevcut olup, iyi derecede yabancı dil bilgisi ile donanmış genç insan kaynağı mezun edilmeye çalışılmaktadır. Bu bölümün ilk mezunları 2020-2021 Bahar döneminde verilecektir.

Lisans bölümlerinin yanı sıra lisansüstü programlar (yüksek lisans/master ve doktora) da katılım finans için genç insan kaynağı yetiştirilmesi hususunda önem arz etmektedir. Bu ise iki ayaklı öneme haizdir; hem potansiyel katılım finans çalışanları hem de hâlihazırda katılım finansı çalışanları kendilerini ilgili alanda daha iyi yetiştirme imkânına kavuşmaktadır. Ayrıca bahsi geçen katkılar sadece katılım finans alanında çalışılmasına değil ilgili alanda akademik çalışma yürütmek isteyen kişilerin yetişmesine de vesile olmaktadır. Buraya kadar anlatılanlardan özetle, Türkiye’deki iki lisans, 16 yüksek lisans ve dokuz adet doktora programı, katılım finans alanında hem uygulama hem akademi planında genç insan kaynağı yetişmesini sağlamaktadır.

Katılım finans hakkında farkındalığın ve ilginin artırılarak ilave genç insan kaynağı kazanılması

Akademide ya da sektörde katılım finans için genç insan kaynağı edinmenin bir başka yolu da ne tür bir eğitim alırsa alsın gençlerin katılım finans hakkındaki farkındalık ve ilgisinin artırılmasından geçmektedir. Bunlardan ilki olan farkındalık hususu, daha geniş kapsamlı finansal okuyazarlık kavramı içerisinde yer almaktadır. Buna göre gençlerin katılım finansa dair genel bilgisini, katılım finans kurumları ve ürünlerine yönelik özel bilgisini artırmak önemlidir. Bu bağlamda özellikle gençlerin yaygın bir şekilde kullandığı sosyal medya bir araç olarak öne çıkmaktadır. İlgili kısa videolar hazırlamak, bilgilendirici kısa sosyal medya içerikleri paylaşmak bu kapsamda gerçekleştirilebilecek bazı eylemlerdir.

Lise ve üniversite öğrencilerini örnek ürün ve araç kullanımına teşvik etmek, ilgili proje yarışmalarını düzenlemek ise diğer bazı eylemler olarak zikredilebilir. Bu noktada yapılabilecek bir proje örneğini paylaşmak isterim. Geçtiğimiz dönemlerde Türkiye’de Katılım Bankacılığı lisans dersini verirken bir ödev kapsamında öğrencilerden herhangi bir katılım bankasını seçip o bankanın internet sayfasından istedikleri bir ürünü incelemelerini talep ettim. Bu kapsamda öğrenciler hem internet sayfalarının kullanışlığı hem bilgi sahibi olmak istedikleri ürüne dair verilen bilgilerin niteliği ve niceliğine yönelik yorumlarda bulundular. Oldukça ilginç geri dönüşler de yapıldı. Bu vesileyle fark ettim ki aslında katılım bankaları benzer bir uygulamayı bir proje kapsamında çeşitli üniversiteler ya da hatta liselerdeki öğrencilerle gerçekleştirebilir. Zira gençler, online araçları en çok kullanan kesimi oluşturuyor ve geleceğin de potansiyel katılım bankası kullanıcıları onlar.

Sonuç

Netice itibarıyla katılım finans alanı; bugün için Türkiye’nin finans sektöründe belirli bir yeri olan, akademik anlamda da giderek genişleyen ve derinleşen bir yapıya sahiptir. Bu yapının ileride daha da güçlü bir şekilde devam ettirilmesi ise bugünkü genç neslin katılımına bağlıdır. Söz konusu katılım için öncelikle farkındalık, sonra ilgi ve eğitimin gelmesi gerekmektedir. Bunları sağlamak da çeşitli katılım finans aktörlerine (katılım finans kurumları, üniversiteler ve ilgili sivil toplum kuruşları gibi) düşmektedir.

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Doç. Dr. Zeyneb Hafsa Orhan

İçeriği Katılım Finans 25. sayısında görüntüleyebilirsiniz. (Katılım Finans Sisteminin Genç İnsan Kaynağı)