BAE’de Yükselen İslami Bankacılık

COVID-19 krizi küresel ekonomileri alt üst etti. Salgın tüm dünyada olduğu gibi Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) ve Körfez Bölgesi’ndeki ekonomik faaliyetleri de önemli ölçüde etkilemiştir. Bankacılık ve finans sektörü de pandeminin etkilerinden nasibini almıştır. Ancak BAE’deki bankaların 2021 yılının ilk yarısında gösterdiği güçlü sonuçlar şu sıralar hızlı bir şekilde toparlanmaya başladıklarını gösteriyor. Finansal sektörün en hızlı büyüyen segmentlerinden biri olan İslami bankacılık, COVID-19’un getirdiği belirsizlik ortamına rağmen nispeten zarar görmeyen ve istikrarını sürdüren bir alan olarak kaldı.

BAE'de İslami bankacılığın yükselişi istikrarlı ve tutarlı olmuştur. İslami bankacılık ürünlerinin ülkedeki kullanım yaygınlığı 2015 yılında yüzde 47 iken 2020’de ise yüzde 58’e yükselmiştir. Bunun yanı sıra konvansiyonel bankacılık ürünlerinin penetrasyon oranlarının ise aynı dönemde yüzde 70’ten yüzde 64’e düştüğü gözlemlenmiştir. Emirates Islamic’in en son İslami Bankacılık Endeksi'ne göre, BAE'de anket katılımcılarının her 5 kişiden 3'ü artık en az bir İslami finans prensiplerine uyumlu ürüne sahip. Bu süreçte, İslami bankaların varlıklarının BAE'deki toplam bankacılık sistemi varlıklarına oranı 2013'te yüzde 17,3'ten Haziran 2021'de yüzde 19'a yükseldi.

Endeks, İslami bankacılık ürünlerinin genel penetrasyonunun 2019'da yüzde 60'tan 2020'de yüzde 58'e düştüğünü gösterirken, düşüş diğer sektörlere göre sınırda kalmaktadır. Helal gıda, helal tedaviler ve kozmetik gibi sektörlerdeki büyümenin talebi artırmaya devam etmesi beklenirken, analistler İslami finans pazarındaki güncel büyümenin önümüzdeki birkaç yıl içinde sabit kalmasını beklemektedir. Stratejik bir perspektiften ele alındığında bu talebi yönlendiren önemli faktör, BAE Hükûmeti tarafından İslami finansın büyümesini desteklemek için başlatılan çeşitli girişimlerdir.

BAE Maliye Bakanlığı'nın İslami bankacılık sektörü için birleşik bir küresel yasal ve yasama çerçeve oluşturma planları ve en önemlisi, BAE Merkez Bankası (CBUAE) tarafından Danışma Kurulu Başkanlığı (HSA) kurulması bu girişimler arasındadır. İslami Finansal Kuruluşlar için Muhasebe ve Denetim Kurumu (AAOIFI) tarafından yayınlanan Şer’i Standartları uygulamak için HSA tarafından atılan adımlar, müşterilere güven sağlanmasına yardımcı olmakla birlikte iş yaptıkları İslami finans kurumlarının ürün ve hizmetlerinin ilgili standartlarda belirtildiği gibi İslami finans prensipleri ve ilkeler mevzuatına uygun olduğuna dair güvence vermektedir. Genel olarak İslami bankacılık uygulamalarını standartlaştırmayı amaçlayan Hükûmet önlemleri, İslami finans sisteminin istikrarını ve dayanıklılığını büyük ölçüde iyileştirmiştir. Tüm bu gelişmelerle birlikte, Dubai Uluslararası Finans Merkezi'nin (DIFC) fintek'e devam eden yatırımı İslami finans sektörünün büyümesini kolaylaştırmaktadır. Orta Doğu ve Afrika bölgesindeki en önemli finansal teknoloji hızlandırıcısı olan DIFC FinTech Hive, yenilikçi girişimler oluşturmak için çeşitli İslami bankalar ve Dubai İslam Ekonomisi Geliştirme Merkezi (DIEDC) gibi uzman kuruluşlarla ortaklık yapmaktadır. Bunlar arasında belki de en dikkate değer olanı, İklim Tahvilleri Standardı ve Sertifikasyon Programı doğrultusunda yeşil sukuk sertifikasyon standartlarını geliştirmenin yanı sıra BAE'de ve tüm dünyada yeşil sukuk ihracını teşvik etme çabasıdır.

Birleşik Arap Emirlikleri, İslami finans için önemli bir küresel merkez olmaya devam etmektedir. BAE Bankalar Federasyonu (UBF), ülkede faaliyet gösteren 51 banka ve finans ku- ruluşunu temsil eden çatı kurumudur. Kurum, BAE bankacılık sektörünün ortak sesi olarak, İslami finansın yatırımcılar arasında çekiciliğini artırmak için çeşitli düzeylerde ve çeşitli paydaşlarla ilişki kurarak, ülkenin hızla büyüyen İslami bankacılık ve finans piyasasına küresel ilgiyi çekme çabalarının bir parçasıdır. Ülkedeki altı İslami bankanın tamamı UBF üyesidir ve BAE bankacılık piyasasına katkıları yıldan yıla artmaya devam etmektedir. Ayrıca, BAE'deki çoğu konvansiyonel banka, ticari büyümenin etkili bir itici gücü olarak ortaya çıkan güçlü İslami pencerelere sahiptir. İslami esaslara uygun finansal hizmetler ve ürünler sağlayan İslami finans şirketlerinde de istikrarlı bir artış olmaktadır. Fitch Ratings, 2020'de İslami finansmanın ve mevduatın toplam sektör finansmanının ve mevduatın sırasıyla yüzde 29'unu ve yüzde 26'sını oluşturduğunu tahmin etmektedir. İslami bankacılık dünyası gelişmeye devam ederken, UBF, sektörü çevre ile uyum içinde büyütmek için sürdürülebilir finans gibi kavramlara öncelik vererek bu önemli pazar segmentinin sürekli büyümesini kolaylaştırmanın yanı sıra İslami finansa yeni yatırımcıları çekmeye ve herkes için daha iyi bir dünya oluşturmaya kendini adamıştır.

BAE Bankalar Federasyonu Başkanı- Abdul Aziz Abdulla Al Ghurair

İçeriği Katılım Finans 29. sayısında görüntüleyebilirsiniz.