Nijerya, ülkemiz için büyük bir yatırım potansiyeline sahip

Nijerya, Afrika’nın en büyük ekonomisine sahip, 220 milyon nüfusu ve 350 bin km2 ekilebilir arazisi ile ülkemiz için hep çok büyük bir yatırım potansiyeline sahip bir ülke konumunda yer alıyor. Mekanize tarım gelişmemiş durumda ve hayvancılık büyük potansiyel barındırıyor. Ayrıca madenler bakımından da çok zengin bir ülke. Madencilik alanında yatırımcı çekmek için birçok teşvik veriyor. Nijerya’da bulunan hemen tüm ham maddelerin kaydını tutan ve kontrol eden Ham Madde Araştırma ve Geliştirme Ajansı vasıtası ile tüm detaylara ulaşılabilir. (The Raw Materials Research and Development Council (RMRDC) www.rmrdc.gov.ng )

NİJERYA’DAKİ EKONOMİK DURUM

25 Şubat 2023’te yapılan genel seçimler nedeni ile son Aralık ayından bu yana iş dünyasında bir durgunluk mevcut. Bu durgunlukta ayrı ve önemli bir pay da dolaşımda olan banknotların Aralık ayında geri çağırılması ve fakat yeni banknotların yeteri kadar piyasaya sürülmemesi vardır. Dolaşımdaki nakit paranın yüzde 85’i bankacılık sistemi dışında. Bu durumu değiştirmek ve “cashless” bir pazar oluşturmak amacıyla atılan adım ki oldukça önemli ve doğru olduğunu düşünüyorum, maalesef iyi yönetilememiş, piyasadan geri toplanan 2 trilyon naira yerine sadece 400 milyar naira sisteme geri verilebilmiştir. Ekonomide birtakım ana sıkıntılar bulunmaktadır. Resmi dolar kuru ile karaborsa dolar kuru arasındaki fark yüzde 63-65 arasındadır ve bu ithalatçı firmalar çok kötü etkilemektedir. İthal malların ödemelerinin resmi kurdan yapılamaması nedeni ile hemen tüm büyük inşaat/üretim yapan firmalar ihracat kalemleri bulup kur maliyetlerini aşağı çekmeye çalışmaktadır. Seçimle gelecek yeni yönetimin bu sorunu halletmesi beklenmektedir.

NİJERYA’DA ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER

Nijerya’da kalabalık genç nüfus ve gelişen orta direk nedeniyle elektrikli ev aletleri gibi elektronik pazarın çok canlı olduğunu söylemek mümkün. 15 milyon ev ihtiyacı (5 milyonu Lagos Eyaleti) ile inşaat sektörü devamlı büyüyen bir sektör. Son zamanlardaki devlet teşviki ile otomobil montaj ve üretim hattı, bu araçların yedek parça ve aksam ihtiyaçları önemli gelişen pazarlar. Sanayileşmeye çalışan üretim tesisleri ve petrol endüstrisi nedeni ile makine ithalatı da önemli bir yer tutuyor.

MEVCUT POTANSİYELLER

Türkiye ile Nijerya ticareti devamlı ticaret fazlası vermektedir, bunda Nijerya’nın yıllık 60 milyar dolar ithalatının ve Covid-19 salgını sonrası avantaja çevirdiğimiz lojistik avantajımızın önemi büyüktür. Ticaret hacmimiz yıllık 1 milyar dolar civarındadır. Yüzde 60 ihracat, yüzde 40 ithalat oranı son yıllarda sabit şekilde gitmektedir.

KATILIM FİNANS SEKTÖRÜNÜN ROLÜ

Nüfusunun yüzde 53,5-54’ü Müslüman olan Nijerya, katılım finans sektörü ile olduça ilgilidir. Fitch Ratings’e göre, Nijerya İslami finans endüstrisi büyüklüğünün 2021 sonunda 2,3 milyar dolara ulaştığı tahmin edilmektedir. Nijerya'da faizsiz bankacılık (NIB) olarak anılan İslami bankacılık yapan üç adet tam teşekküllü İslami banka bulunmaktadır; Lotus Bank Limited, TajBank Limited ve Jaiz Bank. Fitch yorumuna göre; İslami bankaların küçük sermaye tabanı, sınırlı şube ve dijital bankacılık ağı, yetersiz fintech kullanımı, sınırlı ürün sunumu, sukuk ihraççıları için teşvik eksikliği ve sınırlı vasıflı insan sermayesi de pazara nüfuz etmelerini kısıtlamaktadır. Ayrıca yüzde 46’lık bakşa dinlere mensup halkın, hükümetin İslami ürünleri kullanmasına şiddetle karşı çıkması da bu gelişimi engellemektedir. İstanbul’da kurulacak finans merkezi projesi ile ülkemizin Nijerya ile faizsiz bankacılık alanında iş birliğini artıracağını düşünüyorum.

Hakan Özel
DEİK/Türkiye-Nijerya İş Konseyi Başkanı