Ekonomik Büyümesini İhracata Odaklamış Bir Ülke: Bosna-Hersek

DEİK/Türkiye-Bosna-Hersek İş Konseyi Başkanı Hasan Topaloğlu; Bosna-Hersek ekonomisi, Türkiye ilişkileri, katılım finans sektörünün ülkedeki potansiyeli ve Türk iş insanları için fırsatlarını Katılım Finans için anlattı.

Ülke Panoraması 15.06.2022, 14:49
Ekonomik Büyümesini İhracata Odaklamış Bir Ülke: Bosna-Hersek

COVID-19 sonrası Bosna-Hersek’te ekonomi ve iş dünyasının durumu nasıl?

Bosna-Hersek, dünyanın dört bir yanından her yıl yüz binlerce insanın ziyaret ettiği önemli bir turizm destinasyonu. Tüm dünyada olduğu gibi Bosna-Hersek’te de COVID-19 salgınının ülke ekonomisine etkisi oldu. Salgında sınırların kapatılması ve katı kısıtlamalar uygulanması nedeniyle turizm ve hizmet sektörleri etkilendi. 2021 yazından itibaren tedbirlerin kademeli olarak kalkmasıyla bu sektörlerdeki canlılık da kendini göstermeye başladı. Kısa bir süre önce tedbirleri tamamen kaldıran ve salgın öncesine dönen Bosna-Hersek’te, bu yaz hareketli ve yoğun bir turizm sezonu bekleniyor. Ayrıca Bosna-Hersek ekonomisi büyük oranda Avrupa ve Balkan ülkeleri ile iç içe geçmiş durumda. Sınırların açılması ve tedbirlerin kaldırılması, ithalat/ihracatın yeniden eski günlerine dönmesine katkı sağlayacaktır.

Bosna-Hersek’te öne çıkan sektörler nelerdir?

Bosna-Hersek’te öne çıkan sektörlerin başında turizm, inşaat, hayvancılık, orman ürünleri, tarım ve hizmet sektörü geliyor. Gerek başkent Saraybosna gerekse önemli şehirlerin başında gelen Mostar, yerli ve yabancı turistlerin gözde adresleri arasında yer alıyor. AB ülkelerine sınır komşusu olması dikkate alındığında et ve süt, sebze/meyve ihracatı da önemli bir fırsat olarak ön plana çıkıyor. Ayrıca özellikle körfez ülkelerinden gelen yabancıların ilgisi dikkate alındığında inşaat sektörü de son dönemde çıkış yapan sektörlerden biri.

Zengin su kaynaklarına sahip ülkede içme suyunda dışa bağımlılık, bu sektörün de ülke içinde gelişme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Ayrıca ulaştırma altyapısı ve mini hidroelektrik santralleri de öne çıkıyor. Öte yandan, birçok yabancı bilgi teknolojisi firmasının da ucuz iş gücü nedeniyle Bosna-Hersek’i tercih ettiği görülüyor. Bosna-Hersek, yarısına yakını ormanlarla kaplı bir ülke. Mobilya sektörü ülkedeki önemli sektörlerin başında geliyor.

Türkiye-Bosna-Hersek ticareti ve potansiyel iş birliklerinden bahseder misiniz?

Türkiye ile Bosna-Hersek arasındaki ticaret hacmi salgına rağmen ciddi bir kayba uğramadı. İki ülke arasında ticaret hacmi 70 milyon dolar iken 2003 yılında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması (STA) ile bugün 650 milyon dolar seviyesine çıktı. 2021’de revize edilen STA ve artık salgın etkisinden çıkılması ile 1 milyar dolar hedefinin kısa vadede yakalanacağını söylemek mümkün. Bosna-Hersek ile Türkiye ticaretinde birçok potansiyel bulunmaktadır. Öncelikle inşaat sektöründe öncü ülkelerden olan Türkiye, Bosna-Hersek’teki inşaat projelerinde bilgi, tecrübe ve finansman açısından etkin olabilir. Öte yandan, Bosna-Hersek’in Türkiye’ye et ihraç eden ülkelerden biri olduğu düşünüldüğünde hayvancılık ve genel olarak tarım sektörü de önemli potansiyele sahip. Enerji sektörü de ciddi bir potansiyele sahip. Türk enerji firmalarının bu noktada daha girişimci olması bekleniyor.

Türkiye-Bosna-Hersek ticaretinde katılım finans sektörünün potansiyeli nedir?

Katılım finans sektörü Bosna-Hersek’te yalnızca İslam Kalkınma Bankası öncülüğünde kurulan ve 2000’de faaliyete başlayan Bosna Bank International (BBI), İslami bankacılık adı altında faaliyet gösteriyor. Bu nedenle katılım finans sektörü, keşfedilmesi gereken ve gelişime açık bir alan olarak görülebilir. Ziraat Katılım Bankası’nın şu an için fikir bazında Bosna’da kuruluş çalışması içinde olduğunu görüyoruz.

Eklemek istedikleriniz…

Tek başına küçük bir pazar olduğundan Bosna-Hersek’in sadece kendisini değil, AB’ye yakın konumunu ve bölge ülkeleri ile ilişkilerini değerlendirip ele almak gerek. Bosna-Hersek, ekonomik büyümesini ihracata odaklamış bir ülke. Burada üretip Avrupa’ya ucuz ulaşım maliyetleriyle satmak, yatırım yapmayı düşünen iş insanlarımızın önceliği olmalı. Tüm Balkanlar, bütün bir pazar olarak görülmeli. Bosna-Hersek ayrıca son dönemde iş gücünü Avrupa ülkelerine kaptıran bir ülke hâline geldi. Yetişmiş iş gücünün ülkeyi terk etmesi, uzun vadede hem ülke ekonomisi hem de istikrarı için önemli bir sorun teşkil edecektir. Dost bir ülke olan ve Bosna-Hersek’in istikrarını önemseyen Türkiye ve Türk iş insanları, yapacakları yatırımlarla iş gücünün Batılı ülkelere kaptırılmaması hususunda da Bosna-Hersek’e yardımcı olmalıdır. İki ülke arasında gelişmiş siyasi ilişkilerin, ekonomik ilişkilere de yakın zamanda yansıyacağını düşünüyorum.

Hasan Topaloğlu

DEİK/Türkiye-Bosna-Hersek İş Konseyi Başkanı

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!

Gelişmelerden Haberdar Olun

@