Mısır Ülke Profı̇lı̇ ve Türkı̇ye İlı̇şkı̇lerı̇

Mısır’daki İslami bankacılık sektörü son birkaç yılda istikrarlı bir şekilde gelişme göstermektedir

Ülke Panoraması 06.09.2022, 21:38

Mısır Ülke Profı̇lı̇ ve Türkı̇ye İlı̇şkı̇lerı̇

Mısır, Türkiye’ye yakınlığı, ulaşım kolaylığı, iç Pazar büyüklüğü ve Süveyş Kanalı'nın da getirdiği stratejik konumuyla ülke olarak önem teşkil etmektedir. Ülke, Kalkınma planlarında teşvik kapsamındaki öncelikli alanlar; gaz-petrol, tekstil, lojistik, IT, petro-kimya, paketleme, eğitim, finansal hizmetler, sigortacılık, klinikhizmetler, ziraat ve arazi ıslahı, turizm, mobilya ve ahşap üretimi, ilaç, kimyevi ürünler, kauçuk (özellikle lastik), emlak, inşaat malzemeleri, otomotiv ve yan sanayi, deri,perakende olarak belirlenmiştir.

Türkiye-Mısır Ticareti

Türkiye ile Mısır arasındaki ticaret hacmi, Serbest Ticaret Anlaşması’nın yürürlüğe girdiği 2007 yılından itibaren gelişmiştir. 2007 yılında 1,5 milyar dolar olan dış ticaret hacmi, 2021 yılında 8,2 milyar dolara ulaşmıştır. 2021 yılı ihracatımız, geçtiğimiz yıla göre yüzde 44 artarak 4,52 milyar dolara yükselmiştir. 2021 yılında Mısır’ın toplamihracatımızdaki payı yüzde 2 olup 15’inci sıradadır.

Mısır, Türkiye’nin dünyada 17’inci Sırada olmasının yanında Afrika’da ise 1. ticaret ortağıdır. Ticaret hacmimiz ile ihracat ve ithalat rakamlarımız 2021 yılında tarihin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. 2022 yılının ilk 5 ayında Türkiye’nin Mısır’a olan ihracatı 2,14 milyar dolar seviyesinde gerçekleşerek, önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 25,7 artış göstermiştir. Aynı dönemdeki ithalat ise 2,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşerek, önceki yıla göre yüzde 167 yükselmiştir.

Mısır’daki Türk yatırımları 2 milyar dolar civarında olup, yaklaşık 50 bin kişiye doğrudan istihdam sağlamaktadır. Türk firmalarının tekstil sektörü yatırımları yaklaşık 1,5 milyar dolardır. Mısır’ın tekstil ihracatının 1/3’ünü Türk firmaları yapmaktadır. Kimya ve cam sanayi alanlarında da firmalarımızın önemli bir mevcudiyeti olup, önümüzdeki dönem için Türk firmalarının yatırım planları bulunmaktadır.

Mısır’daki ihracatçı Türk tekstil firmalarının fabrikalarının çoğu Nitelikli Sanayi Bölgeleri (Qualifying Industrial Zones) ve serbest bölgeler kapsamında bulunmakta olup, üretimlerinde yüzde 10 oranında İsrail menşeli ürün kullandıkları takdirde ABD’ye gümrüksüz satış yapa- bilmektedirler. Nitekim, tekstil firmalarımızın pek çoğu ABD’nin tekstil ürünlerine uyguladığı yüksek vergiden muaf olmak için bu imkândan yararlanmaktadır.

Mevcut ticari iş birliği alanlarının geliştirilmesine ilaveten, Mısır, müteahhitlik sektörü açısından önemli bir potansiyel barındırmaktadır. Bu çerçevede, dünyada önemli bir konumu bulunan Türk müteahhitlik sektörünün gerek Mısır’daki büyük altyapı projelerinde yer alması, gerekse Türk-Mısır firmalarının ortaklık kuraraküçüncü ülkelerde geliştirebileceği iş birliği olanakları açısından potansiyel teşkil etmektedir. Şimdiye kadar Türk müteahhitlik firmalarınca Mısır’da bugüne kadar 900 milyon dolarlık 26 proje üstlenilmiştir.

Mısır İslami Bankacılık Sistemi

İslami bankacılık dünya çapında farklı alanlarda faaliyet gösteren bir yapıya bürünmesi ve sunduğu finansman hizmetleriyle hızlı bir gelişme kaydetmektedir. İslami bankacılık sektörünün 2021 yılı sonu itibarıyla dünya çapındaki büyüklüğünün 3,3 trilyon dolar civarında olduğu kayda geçerken, 2022 yıl sonunda bu rakamın yaklaşık 3,7 trilyon dolara ulaşması beklenmektedir. Globalleşen dünya ekonomilerinde İslami finans sektörü ülke ekonomilerinin gelişmesi adına yeni bir yatırım alanı olarak benimsenmektedir. Ge-lişimini sürdüren İslami finansın en önemli ülkelerinden birini de Mısır oluşturmaktadır.

Dünyadaki ilk faizsiz bankacılık örneği 1963’te Mısır’da kurulan Mit Ghamr Tasarruf Bankası olarak bilinmektedir. Mısır’da bugün İslami ban- kacılık sektörünün lideri konumundaki Faisal Islamic Bank of Egypt’i bünyesinde bulunduran Al-Faisal Bankacılık grubu da faizsiz bankacılık tarihinin başından itibaren tüm dünyada öncü bir role sahiptir. Prens Muhammed Al Faisal, İslami bankacılığın 1970’lerde tüm dünyada yayılması girişiminin bir parçası olarak grubu oluşturmuştur.

Öte yandan Mısır'da bugün 14 banka İslami bankacılık alanında faaliyet göstermektedir. Bunların 3’ü sadece İslami bankacılık faaliyet- leri yürütürken, diğer 11 banka pencere sistemi ile İslami Bankacılık hizmetlerini geleneksel bankalarında sunmaktadır. Ülkede müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayan 60'ın üzerinde İslami bankacılık ürünü bulunmaktadır.

Mısır'daki İslami bankacılık faaliyet hacmi, yüzde 14,6 artışla Haziran 2022 itibarıyla yaklaşık 22,2 milyar dolara ulaşmakta ve bu Mısır bankacılık piyasasının yüzde 5'ini oluşturmaktadır.

Bir önceki yıla göre yüzde 17,4’lük büyüme gösteren İslami bankacılık pazarı, büyük bir gelişme potansiyeli taşıyor. Mısır’daki makroekonomik gelişmeler, hizmet ve ürünlerde kalite ve çeşitlilikteki artış, potansiyel pazarlara ulaşılması ve bilgi teknolojilerinde kat edilen gelişmeler İslami bankacılığın geleneksel bankalardan daha hızlı büyümesinin ana nedenleri olarak sıralanmaktadır. Ayrıca hacmi ciddi anlamda artış gösteren ve ülkede art arda gerçekleştirilen sukuk ihraçları ile İslami katılım fonlarının son dönemde sektörün gelişimine olumlu katkı yaptığı görülmektedir.

Mısır İslami Finans Birliği (EIFA)’nin raporuna göre; ül- kenin İslami mevduat hacmi de 2021 yılında yaklaşık 350,4 milyar EGP'ye ulaşırken, bu rakam Mısır banka- cılık pazarındaki toplam mevduat hacminin yaklaşık yüzde 7'sini temsil ediyor. Pazardaki 2020'ye kıyasla 43,2 milyar EGP'lik mevduat artışının, 13 milyar EGP’si Faisal Bank’tan geliyor. Mısır pazarındaki İslami şube

sayısı ise yaklaşık 250 ile toplam pazarın yüzde 5,6'sını temsil ediyor. İslami bankacılık sektö- rünün hizmet verdiği müşteri sayısının ise 3,2 milyondan fazla olduğu belirtiliyor.

Mısır’da sadece İslami bankacılık faaliyetleri yapan Faisal Islamic Bank of Egypt, ülkedeki İslami bankacılık pazarının yüzde 30,6'sını elinde bulunduruyor. 1977 yılında kurulan Banka, 131 milyar EGP iş hacmi ile sektörde lider konumdadır.

Yine sadece İslami bankacılık hizmetleri veren Abu Dhabi Islamic Bank Egypt 89,5 milyar EGP iş hacmi ve yüzde 20,9 pay ile pazarda üçüncü sırada; Al-Baraka Bank 82,3 milyar EGP ciro ve yüzde 19,2 pay ile de dördüncü sırada yer alıyor. Mısır İslami bankacılık pazarında ikinci sırada ise Banque Misr, 95 milyar EGP iş hacmi ve yüzde 22,2 pay ile buluyor.

Mısır’daki İslami bankacılık sektörü son birkaç yılda istikrarlı bir şekilde gelişme göstermek- tedir. Özellikle başarılı kurumsal sukuk ihraç- ları ile birlikte sektörün geliştirilmesi öncelikli politikalar arasına girmiştir. Bilhassa finansman kaynaklarını çeşitlendirmek için İslami finans sektörünün önemi dikkat çekici düzeye ulaşmıştır.

Bunların yanı sıra, Mısır, İslam Kalkınma Ban- kası Yıllık Guvernörler toplantısına 1-4 Haziran 2022 tarihleri arasında ev sahipliği yapmıştır. Bu kapsamda İslam Kalkınma Bankası’nın 7 ülkeyi kapsayan bölgesel ofisinin Mısır’da açılacağı ve Mısır ile Banka arasında 13 anlaşma ve mutabakat zaptı imzalandığı duyurulmuştur.

İslam Kalkınma Bankası tarafından Mısır'da bugüne kadar 369 projeye 18 milyar dolar tutarında fon sağlanmıştır. 2021/22 mali yılında Mısır’ın Banka ile gerçekleştirdiği işlem hacmi ise yaklaşık 2 milyar dolardır.