Para ve ekonominin günlük yaşamımızda hayati bir rol oynadığı düşünüldüğünde, bireylerin yaşamlarını sürdürürken ekonomik durumlarını da doğru bir şekilde yönetmesi ve doğru finansal kararlar vermesi önem arz etmektedir. Zira bireylerin vereceği finansal kararlar, hayatımızı doğrudan ya da dolaylı etkileyebilmektedir. Bireylerin hem günümüzdeki yaşantılarına hem de geleceklerine yön verecek olup, yaşam kalitelerine de tesir etmektedir. Bireylerin gelirlerini, birikim ve yatırımlarını akıllıca değerlendirip, bütçelerini doğru yönetebilme yetkinliğine sahip olması olarak tanımlanan finansal okuryazarlık kavramı bu noktada karşımıza çıkmaktadır.
Bu noktada karşımıza çıkan finansal okuryazarlık(financial literacy) kavramı basitçe, bireylerin finansal kararlarını oluşturmasını sağlayan bilgileri edinebilme, anlayabilme, analiz edebilme ve bu doğrultuda karar verebilme yeteneğidir. Ayrıca bireylerin bütçe oluşturma, tasarruf yapma, borç alma ve yatırım yapma gibi temel finansal kavramlar konusunda, bulunduğu mevcut ekonomik koşulları da göz önüne alarak, karar alma yeteneğini ve finansal planlama yoluyla kişisel finans durumunu yönetebilme yeteneğini gösterdiği durumdur.
Peki, finansal okuryazarlık neden önemlidir?
Günümüzde temel harcamalar yaparken, kendimize ait bir bütçe oluştururken, bir yuva kurarken, yeni bir ev ya da araba satın alırken veya emeklilik gibi durumları göz önüne aldığımızda hayatımızın her noktasının finansal öneme sahip kararlarla dolu olduğunu söyleyebiliriz. Bu noktada da bireylerin aldıkları ya da alacakları finansal kararlar konusunda bilgi ve beceri sahibi olmaları ve bu kararların olası sonuçlarıyla nasıl başa çıkacaklarını bilmeleri son derece önemlidir. Bu da ancak finansal okuryazarlıkla mümkün olabilmektedir. Bu nedenle finansal okuryazarlık, bireylerin doğru finansal kararlar alabilmeleri, refaha ve finansal hedeflerine ulaşabilmeleri ve her birinin bir bütün olarak toplumun finansal sağlığına katkıda bulunabilmeleri için önemlidir.
Finansal okuryazarlığı bir bütün haline getiren üç unsur vardır
Finansal bilgi: Bireylerin bütçe, sigorta, tasarruf, yatırım, kredi, basit ve bileşik faiz, enflasyon, risk, getiri, vade, varlık, borç gibi temel finans kavramlarını bilmesidir.
Finansal tutum-tavır: Bireylerin, parayı dikkatli kullanma, idareli tüketme, gelecek için birikim yapma gibi konularda daha önce yaşadığı çeşitli deneyimler sonucu düzenli bir finansal tavır sergilemeleridir.
Finansal davranış: Bireylerin, kişisel bütçelerini izlemeleri, dikkatli alışveriş yapmaları, birikimlerini, tasarruflarını ve yatırımlarını, kişisel borç ve kredilerini yönetebilmeleri, kısa ve uzun vadede yatırımlarını değerlendirebilmeleridir.
Finansal okuryazarlığın avantajları
- Bireylerin günlük hayattaki temel bütçelerini oluşturmalarında ve yatırım kararlarında etkin kararlar verilmesini sağlamaktadır.
- Parayı doğru bir şekilde yönetmeye başlayarak finansal hedeflere ulaşmamızı sağlar.
- Ülkemiz veya dünya ekonomisiyle ilgili finansal konuları anlayabilir, yorumlar yapabilir ve bu konulardaki bakış açımızı genişletmeye yardımcı olur.
- Tüm yatırım araçlarını tanıyabilir ve paranızı nasıl değerlendirmeniz gerektiği hususunda emin kararlar alabiliriz.
- Etkin kararlar neticesinde hem bireyin hem toplumun hem de ülkenin kalkınmasına destek olunmaktadır.
- Son olarak, tüm bu bilgi ve becerileri elde ederek bilgili ve sorumlu bir vatandaş olarak topluma katılabilir, aile üyelerinizi ya da çevrenizi bilinçlendirerek finansal okuryazarlığın yaygınlaşmasını sağlayabiliriz.
Özetle
Finansal okuryazarlık, her bireyin ihtiyaç duyduğu temel bir yaşam becerisidir. Ekonomi, kişisel finans ve para yönetimi gibi konuları anlamanıza ve bu kavramları günlük yaşamınızda uygulamanıza yardımcı olur. Günümüzde birçok bireyin ve ailenin karşı karşıya kaldığı mâli sıkıntılar finansal okuryazarlık konusunda eksikliklerimizin olduğunun bir göstergesidir. Bu nedenle finansal okuryazarlık düzeyinin arttırılması toplumun her kesimi ve her yaş grubu için üzerinde durulması ve önem verilmesi gereken bir konudur. Finansal okuryazarlığı arttırmada izlenmesi gereken yol ise finansal eğitimdir. Finansal bilinç ailede başlar ve bütçe, tasarruf bilinci ailede gelişir. Bir bireyin yetiştirilirken ailesinin izlemiş olduğu finansal davranışlar bireyin gelecek yaşantısında rol model olacaktır. Bu nedenle ülkemizin sahip olduğu genç nüfusun finansal okuryazarlık düzeyinin gelişimi ve değeri daha da önemli hale gelmektedir.
Lebibe Nur Küçükarpacı
