Katılım Finans Sistemi Gelişiyor

Türkiye’de insanlar her ne kadar faizin haram olduğunu bilseler de konvansiyonel bankalarda vadeli hesapta para tutma ve bu bankaların faizli tasarruf ile finansman hizmetlerinden faydalanmayı bazı gerekçelerle uygun görebilmekteler.

Faydaya odaklı toplum

En basit haliyle örnek vermek gerekirse, insanlar çoğunlukla konut finansmanı kullanacağı zaman ilk olarak, ödeyecekleri vade farkı toplamına ve geri ödeme tutarına bakmaktalar. Bu nedenle en düşük oranı veren banka hangisi ise oraya yönelip finansman ihtiyacını gidermekteler. Faiz hassasiyeti burada maalesef ikinci plana atılmakta ve kendilerince gerekçeler bularak faizli sistem içerisinde hizmet aldıkları halde gönüllerini ferahlatmaktalar.

Faiz ile alışveriş aynı şey değil

Uzun yıllar katılım finans sistemi bünyesinde çalışan personeller dahi ailelerine ve en yakınlarına bu sistemi anlatmakta zorluk çekiyor. "Ne farkınız var ki, sadece adı faiz değil de kâr payı" söylemi bu sektörde çalışanların karşılaştığı en riskli ifadedir. Zira bu soru, yorum karşısında üzerimize düşen vazife bu algıyı mutlaka değiştirmek ve faiz ile alışverişin farkını anlatmak olmalıdır.

İnananlar, Kur’an-ı Kerim'de en sert ifadenin Bakara suresi 279. ayette geçen "Şayet (faizli işlemleri) bırakmadıysanız (o hâlde) Allah’a ve Resûl’üne savaş ilan edin! Şayet tövbe ederseniz mallarınızın (faiz bulaşmamış) ana sermayesi size aittir. Zulmetmez ve zulme de uğramazsınız." olduğunu bildiği halde faiz ile alışveriş farkını sorgulayarak icazet hususunda bir açılım getirmeye meyil edebilmektedir.

Faizsiz modele yönelim

Faizsiz finansman enstrümanlarının ve tasarruf yöntemlerinin gelişmesi ve yaygınlaşması ile birlikte insanların artık bankacılık ihtiyaçlarını tamamen faizsiz modellerden karşılamasının mümkün hale geldiği düşünülebilir. Günümüzde global dünyanın geldiği noktada türev piyasaların aşırı büyümesi, daha fazla kazanç elde etme gayreti ile aşırı riskli enstrümanlara yatırım iştahının artması; ciddi ekonomik krizlere, faiz yükü altında ezilen kişi ve ülkelere sebep oldu. Hatta temeli ekonomik sıkıntılara dayanan çatışma ve savaşların temelini de oluşturdu . Oysa katılım finans sistemi, sosyal adalet ve ekonomik büyümeyi desteklemektir.

Sosyal adaleti ve ekonomik büyümenin desteklenmesini temel felsefesinin bir parçası olarak kabul eden Katılım finans modelinin, önümüzdeki dönemde dünya finans piyasaları için en iyi ekonomik model alternatiflerinden biri olacağı gerçeği bir kez daha karşımıza çıkmaktadır. Birçok gelişmiş ülkede bankalar ve finans kurumları sıkıntılı dönemler yaşarken katılım bankaları sermayelerini ve şube ağlarını artırarak; istikrarlı büyümesini devam ettirdi.

Katılım finans sistemi gelişim hızı

Son yıllarda, katılım finans sisteminin gelişim hızı ve teknolojik yatırımlar ile birlikte tabana yaygınlığı artmaya başlamış ve sektördeki payı yükselmiştir. Bu gelişim, özünde ürün ve hizmet çeşitliliği getiren ve vatandaşa alternatifli hizmetler sunan katılım bankaları sayesinde ortaya çıkmıştır. Hem tasarruf hem de finansman ürünleri çeşitlenerek konvansiyonel bankalardaki gibi farklı içerikte ürün gamını raflarına eklemenin bir sonucu olarak insanların tercih potansiyeli artmaya başlamıştır.

Bu gelişimin sadece tek taraflı olmaması için insanların hizmet alırken kıyas yaparak kendisine en fazla avantajı sunan hizmet ve finansal faydayı gözetmeksizin mantık çerçevesinde ve İslami açıdan yaklaşarak davranması da sektörün daha hızlı yaygınlaşmasını sağlayabilir.

Salih Erbaş