Finans kavramı bizlere hayatımızı iktisadi anlamda idame ettirebilmek için önemli bir yere sahip olan paranın yönetimini ve ihtiyaç duyduğumuz fonların elde edilme sürecini anlatmaktadır.
“Elde ettiğimiz kâr karşı tarafa zarar vermemelidir”
İslami finans ise; İslami değerler ve ahlaki ilkelere uygun olarak gerçekleştirilen ve bu doğrultuda işleyen finans anlamına gelmektedir. İslam iktisadının önemli bir parçası haline gelen İslami finans, çeşitli yasaklara ve teşviklere dayanmaktır. Bu yasakların başında birçok ayet ve hadislerde yer alarak keskin ifadelerle yasaklanan, Allah tarafından zulüm olarak nitelendirilerek haram kılınan faiz gelmektedir. Faiz, borç karşılığı elde edilen menfaattir ve İslami finansın temelinde yer alan verilen borçlar karşılığında getiri olarak para elde edilme yasağına ve karın meşruluğuna karşı çıkmaktadır. İslam’da para bir amaç olarak değil, araç olarak kullanılmalıdır. Elde ettiğimiz kâr karşı tarafa zarar vermemelidir, kişiyi ekstra yük altına sokmamalıdır. Aksi takdirde faize göz yumulmuş onu kabullenmiş olunur. Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır.
“Ülkemizde iki farklı banka türü vardır”
Peygamber Efendimiz ’in: ‘’Ticaret yapın çünkü rızkın onda dokuzu ondadır’’ hadis-i şerifi bizleri ticarete ve ticaretin helalinden olanına yönlendirmektedir. İşte bu noktada İslam’ın iktisadi felsefesini oluşturan ‘’katılım finans sistemi’’ ortaya çıkmaktadır. Bireyler hayat boyunca geçimlerini sağlayabilmek veya atıl halde bulunan fonlarını yatırım ve tasarruf yapmak amacıyla çeşitli finans kurum ve kuruluşlarına başvurmaktadırlar. Bilindiği üzere ülkemizde finans toplama ve kullandırma alanında en büyük paya sahip olan kurum bankalardır. Ülkemizde iki farklı banka türü vardır. Bunlar; konvansiyonel bankalar ve katılım bankalarıdır.
“Katılım finans sistemi yalnızca faizden kaçınan bir sistem değildir”
Konvansiyonel sistemde paradan para kazanma ilkesine dayanan faiz içeren işlemlerin aksine katılım finans sisteminde faizsizlik ilkesi temel prensiplerini oluşturmaktadır ve faizli işlemlere yer verilmemektedir. Katılım finans sistemi yalnızca faizden kaçınan bir sistem değildir aynı zamanda garardan, birikimin bir elde toplanmasından, paylaşım yapılmamasından, hile ve şüpheye yer verecek uygulamalardan ve İslam’da etik olmayan çeşitli eylemlerden kaçınarak İslam iktisadının hedeflerine ulaşmasına yardımcı olarak yön verilmesi gereken bir sistemdir.
Katılım finans sistemi sayesinde bireyler ekonomide dengesizliğe yol açan faize bulaşmadan kendilerine uygun çeşitli finansman yöntemlerini kullanarak ihtiyaçları doğrultusunda gerekli fonları elde etmektedirler. Riskin paylaşıldığı kâr/zarar ortaklığına dayanan bu sistem ile alıcı ve satıcı arasında güvenli bir ticaret ortamı oluşturularak işlemler gerçekleşmektedir.
“Katılım finans sistemi, İslam’ın öğretilerine uygun bir sistem”
Sürekli gelişen ve değişen bu dünyada hem iktisadi anlamda güçlü kalabilmek hem de ülkemizdeki ekonomik dengesizliği ve adaleti doğru kanallarla revize edebilmek amacıyla katılım finans sistemi, İslam’da ticaret ahlakına ve İslam iktisadının ilkelerine uyum sağlama noktasında önemli bir yer edinmektedir. Katılım finans sistemi, İslam’ın öğretilerine uygun yenilikçi bu dönemde modern finansman arayışlarına yönelik ilerleme ve gelişmeler gösteren bir sistem olmaya devam etmektedir.
Lebibe Nur Küçükarpacı
